طبری کیست؟ محمد بن جریر طبری را شاید بتوان بزرگ‌ترین و خوش‌نام‌ترین مورخ ایرانی/اسلامی دانست. کسی که به گواه تاریخ، بدون دخالت‌دادن نظرات و عقاید شخصی خود، اقدام به نگارش بزرگ‌ترین کتاب تاریخ در دوران اسلامی کرد. در این مقاله با طبری و کار او بیشتر آشنا خواهیم شد. با کافه‌کتاب همراه باشید.
من هو الطبری؟ یعتبر محمد بن جریر الطبری أعظم وأشهر مؤرخ إیرانی / إسلامی. شخص کتب أکبر کتاب فی التاریخ فی العصر الإسلامی دون أن یتدخل فی آرائه وأفکاره الشخصیه کما یتضح من التاریخ. فی هذا المقال سنتعرف أکثر على الطبری وعمله.
Who is Tabari? Muhammad ibn Jarir al-Tabari may be considered the greatest and most famous Iranian/Islamic historian. Someone who wrote the biggest book of history in the Islamic era, without interfering with his personal opinions and ideas, according to the evidence of history. In this article, we will learn more about Tabari and his work.
زندگینامه محمد بن جریر طبری
ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری که اغلب او را به اختصار با نام طبری می‌شناسیم، مورخ، مفسر، فیلسوف و همه‌چیزدان ایرانی است که در سال ۲۲۴ هجری در شهر آمل در مازندران دیده به جهان بگشود. او را به عنوان پدر علوم اسلامی، پدر تاریخ اسلامی و پدر تفسیر قرآن نیز می‌شناسند.
وی از دوران کودکی، در زادگاه خود در مازندران، به فراگرفتن علوم و فنون و دانش رایج آن دوران که بیشتر پیرامون علم و عرفان بود، مشغول گردید. پس از آن که مقدمات علوم دوران خویش را به خوبی یاد گرفت، آمل را ترک گفت و به ری مهاجرت کرد.
أبو جعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب الطبری ، المعروف باختصار الطبری ، هو مؤرخ إیرانی ومعلق وفیلسوف وعالم من موالید عام ۲۲۴ هـ فی مدینه آمول فی مازندران. یُعرف أیضًا باسم أبو العلوم الإسلامیه ، وأب التاریخ الإسلامی ، وأبو تفسیر القرآن.
منذ طفولته ، فی مسقط رأسه فی مازندران ، کان منخرطًا فی تعلم العلوم والتقنیات والمعرفه العامه فی ذلک الوقت ، والتی کانت فی الغالب حول العلم والتصوف. بعد أن تعلم أساسیات علوم عصره جیدًا ، غادر أمول وهاجر إلى شهرری.
Abu Jaafar Muhammad bin Jarir bin Yazid bin Kathir bin Ghalib Tabari, who is often known as Tabari in short, is an Iranian historian, commentator, philosopher and omniscient who was born in the year 224 AH in the city of Amol in Mazandaran. He is also known as the father of Islamic sciences, the father of Islamic history, and the father of Qur’an interpretation.
Since his childhood, in his hometown in Mazandaran, he was engaged in learning the sciences and techniques and common knowledge of that time, which was mostly about science and mysticism. After he learned the basics of the sciences of his time well, he left Amol and migrated to the city of Ray.
سال‌های جوانی
او چند سالی در ری بود و سپس با ورود به مرحله جوانی، به شام (سوریه) و بیروت و نهایتا مصر رفت تا در محضر علما و دانشمندان مسلمان آن سرزمین نیز آموزش ببیند. او در این زمان حول و حوش ۲۸ یا ۲۹ ساله بود.
این سفرها در بالا رفتن دانش و آگاهی و اطلاعات طبری نقشی اساسی داشت. وی در خلال این سفرها در هر شهر، به مطالعه سفرنامه‌های گوناگونی که در کتابخانه‌ها بودند پرداخت بسیار در دو علم تاریخ و جغرافی به درجات والایی دست پیدا کرد.
حضور طبری در مصر سه سال طول کشید. سپس از مصر خارج شد و مدتی را در بغداد سپری کرد و نهایتا دلتنگ موطن خویش شده به طبرستان (مازندران) بازگشت. باری پس از دیدار از طبرستان و رفع دلتنگی بار دیگر به بغداد بازگشت.
بغداد در این زمان پایتخت خلافت اسلامی بود و دانشمندان بسیاری در آن‌جا ساکن بودند. به علاوه، کتابخانه بغداد نیز در زمان خود بسیار مشهور بود و میل سیری‌ناپذیر طبری برای مطالعه، او را بار دیگر به بغداد کشاند. او در بغداد به تکمیل دانش و آگاهی خود در فقه و تاریخ و حدیث ادامه داد و همزمان نیز شاگردانی را تربیت کرد.
مکث فی الری بضع سنوات ، ثم عندما دخل مرحله الشباب ، ذهب إلى الشام (سوریا) وبیروت وأخیراً مصر لیتعلم فی حضور علماء وعلماء تلک الأرض. کان یبلغ من العمر ۲۸ أو ۲۹ عامًا فی ذلک الوقت.
لعبت هذه الرحلات دورًا أساسیًا فی زیاده معرفه الطبری ووعیه. خلال هذه الرحلات فی کل مدینه ، درس العدید من الرحلات التی کانت موجوده فی المکتبات وحصل على درجات عالیه فی علمی التاریخ والجغرافیا.
استمرت إقامه الطبری فی مصر ثلاث سنوات. ثم غادر مصر وقضى بعض الوقت فی بغداد وعاد أخیرًا إلى طبرستان (مازندران) ، فاقدًا وطنه. عاد إلى بغداد مره أخرى بعد زیاره طبرستان وتخلص من حنینه إلى الوطن.
کانت بغداد عاصمه الخلافه الإسلامیه فی ذلک الوقت وعاش فیها کثیر من العلماء. بالإضافه إلى ذلک ، کانت مکتبه بغداد أیضًا مشهوره جدًا فی وقتها ، ورغبه الطبری النهم فی الدراسه أعادته إلى بغداد مره أخرى. فی بغداد واصل استکمال علمه ومعرفته فی الفقه والتاریخ والحدیث وفی نفس الوقت قام بتدریب الطلاب.
He was in Ray for a few years and then when he entered the stage of youth, he went to Sham (Syria) and Beirut and finally Egypt to be educated in the presence of Muslim scholars and scholars of that land. He was around 28 or 29 years old at this time.
These trips played an essential role in increasing Tabari’s knowledge and awareness. During these trips in each city, he studied various travelogues that were in the libraries and achieved high degrees in the two sciences of history and geography.
Tabari’s stay in Egypt lasted for three years. Then he left Egypt and spent some time in Baghdad and finally returned to Tabaristan (Mazandaran), missing his homeland. He returned to Baghdad once again after visiting Tabaristan and getting rid of his homesickness.
Baghdad was the capital of the Islamic caliphate at this time and many scholars lived there. In addition, the Baghdad library was also very famous in its time, and Tabari’s insatiable desire to study brought him to Baghdad again. In Baghdad, he continued to complete his knowledge and knowledge in jurisprudence, history and hadith and at the same time trained students.
تالیف اثر بزرگ تاریخ پیامبران و پادشاهان (تاریخ طبری)
در این زمان که محمد بن جریر طبری در بغداد و در محله قنطره البردان ساکن بود، تصمیم به نگارش کتابی بزرگ در زمینه تاریخ نمود تا اطلاعات خود را مکتوب نماید. این آغاز بنیان نهادن بزرگ‌ترین کتاب تاریخ ایرانی/اسلامی بود که با نام “تاریخ الرسل و الملوک” یا “تاریخ الامم و الملوک” (به فارسی: تاریخ پادشاهان و پیامبران) شناخته شد اما اغلب این کتاب را با نام تاریخ طبری می‌شناسیم.
وی برای نگارش این اثر، یک برنامه‌ریزی دقیق را پیاده کرد. او روزانه ۴۰ برگ می‌نوشت و این کا را تا ۴۰ سال ادامه داد. چهل سالی که برای خلق بزرگ‌ترین اثر تاریخی ایرانی مصروف گردید.
در این میان طبری یک‌بار نیز به هندوستان سفر کرد و اطلاعات خود در زمینه تاریخ و جغرافیای هند و حوزه شرقی ایران را نیز به خوبی گسترش داد و تکمیل نمود.
فی ذلک الوقت ، عندما کان محمد بن جریر الطبری یعیش فی بغداد وحی القنطره البردان ، قرر تألیف کتاب کبیر عن التاریخ لتسجیل معلوماته. کانت هذه بدایه تأسیس أکبر کتاب فی التاریخ الإیرانی / الإسلامی المعروف باسم “تاریخ الرسل و الملوک” أو “تاریخ الامم و الملوک” ، لکننا غالبًا ما نعرف هذا الکتاب باسم تاریخ الطبری.
قام بتنفیذ خطه مفصله لکتابه هذا العمل. کتب ۴۰ صفحه یومیًا واستمر فی ذلک لمده ۴۰ عامًا. استغرق الأمر أربعین عامًا لإنشاء أعظم عمل تاریخی إیرانی.
فی غضون ذلک ، سافر الطبری إلى الهند مره واحده وتوسع وأکمل معلوماته عن تاریخ وجغرافیا الهند والمنطقه الشرقیه من إیران.
At that time, when Muhammad bin Jarir al-Tabari was living in Baghdad and al-Qantara neighborhood of al-Bardan, he decided to write a big book on history to record his information. This was the beginning of the establishment of the largest Iranian/Islamic history book known as Tabari’s History.
He made a detailed plan to write this work. He wrote 40 pages a day and continued to do so for 40 years. It took forty years to create the largest Iranian historical work.
In the meantime, Tabari traveled to India once and expanded and completed his knowledge of the history and geography of India and the eastern regions of Iran.
همچنین بنگرید به:
– دانلود کتاب PDF تاریخ طبری
– دانلود کتاب صوتی تاریخ طبری
تالیف جامع البیان عن تاویل آی القرآن (تفسیر طبری)
همزمان با نگارش کتاب تاریخ پیامبران و پادشاهان، طبری کوشید تا اطلاعات و دانش خود در زمینه تفسیر را نیز مکتوب نماید. لذا شروع به نگارش کتابی با نام “جامع البیان عن تاویل آی القرآن” نمود. این کتاب که یک تفسیر قرآن و در زمان خود بزرگ‌ترین کتاب تفسیر قرآن بود را نیز اغلب با نام کتاب تفسیر طبری می‌شناسند.
طبری تفسیر خود را با بحث‌های مقدماتی آغاز کرده، سپس روایتهای ناظر به نزول قرآن را بر هفت وجه آورده و به ایراداتی که در این باب وجود دارد پاسخ گفته است.وی در پی آن بود تا زبان عربی را در کنار روایات تفسیری سلف به عنوان ابزاری لازم در تفسیر آیات قرآنی معرفی کند. از همین روی در حمایت کلامی خود بر عربی بودن زبان قرآن با طرح استدلالی، وجود واژگان دخیل در قرآن را رد می‌کند. او قرآن را کتابی می‌داند که عربی خالص است و بر ۷ لهجه از زبان قوم عرب نازل شده است.
این کتاب به زودی چنان جایگاهی در میان مسلمانان به دست آورد که به عنوان یکی از مهم‌ترین و معتبرترین کتب اسلامی شناخته شد.
فی نفس الوقت الذی کتب فیه کتاب تاریخ الأنبیاء والملوک ، حاول الطبری تدوین معلوماته ومعرفته فی مجال التفسیر. لذلک بدأ فی تألیف کتاب بعنوان “جامع البیان عن تاویل آی القرآن”. هذا الکتاب ، وهو شرح للقرآن وکان أکبر کتاب فی تفسیر القرآن فی زمانه ، یُعرف أیضًا باسم کتاب تفسیر الطبری.
بدأ الطبری شرحه بمناقشات أولیه ، ثم قدم روایات نزول القرآن فی سبعه جوانب ، وأجاب على الاعتراضات الموجوده فی هذا الباب ، لإدخال الأداه اللازمه فی تفسیر الآیات القرآنیه. لذلک ، فی دعمه اللفظی للغه العربیه للقرآن ، ینکر وجود کلمات متضمنه فی القرآن بخطه جدلیه. ویعتبر القرآن کتاباً عربیاً خالصاً نزل بسبع لهجات من لغه الشعب العربی.
سرعان ما اکتسب هذا الکتاب مکانه بین المسلمین لدرجه أنه تم الاعتراف به کواحد من أهم الکتب الإسلامیه وأکثرها موثوقیه.
At the same time as writing the book History of Prophets and Kings, Tabari tried to write down his information and knowledge in the field of interpretation. Therefore, he started writing a book called Tafsir al-Tabari.
Tabari started his commentary with introductory discussions, then he presented the narrations regarding the revelation of the Qur’an in seven aspects and answered the objections that exist in this chapter. To introduce a necessary tool in the interpretation of Quranic verses. Therefore, in his verbal support for the Arabic language of the Qur’an, he denies the existence of words involved in the Qur’an with an argumentative plan. He considers the Qur’an to be a book that is pure Arabic and was revealed in 7 dialects of the language of the Arab people.
This book soon gained such a place among Muslims that it was recognized as one of the most important and authoritative Islamic books.
بنگرید به:
– دانلود کتاب تفسیر طبری
درگذشت
در سال ۳۱۰ هجری قمری بود که این دانشمند بزرگ ایران و الام، محمد بن جریر طبری، در بغداد دیده از جهان بربست و زندگی را وداع گفت. در منابع آمده است که در تشییع جنازه او، جمعیتی انبوه گردآمدند و تا ماه‌ها پس از خاک‌سپاری‌اش، همیشه و در هر ساعت از شبانه‌روز بر سر مزار او مردمی می‌آمدند و برای او نماز می‌خواندند. همچنین آمده است که شعرای آن زمان در مدح و ستایش طبری اشعار بسیاری سرودند که این خود از عزت و احترام و اعتبار و جایگاه این بزرگمرد در میان عامه مردم خبر می‌دهد.
فی سنه ۳۱۰ هـ توفی فی بغداد عالم إیران والعالم الکبیر محمد بن جریر الطبری. وتفید المصادر أن حشدًا غفیرًا تجمع فی جنازته ولأشهر بعد دفنه ، کان الناس یأتون دائمًا إلى قبره ویصلون من أجله فی کل ساعه من النهار واللیل. کما ورد أن شعراء ذلک الوقت کتبوا العدید من القصائد فی مدح الطبری ، والتی تتحدث عن کرامه واحترام ومکانه هذا الرجل العظیم بین عامه الناس.
It was in the year 310 AH that this great scientist of Iran and the world, Muhammad Bin Jarir Tabari, passed away in Baghdad. It is stated in the sources that a large crowd gathered at his funeral and for months after his burial, people always came to his grave and prayed for him at every hour of the day and night. It is also stated that the poets of that time wrote many poems in praise of Tabari, which tells about the dignity and respect and prestige of this great man among the common people.
سیمای ظاهری و اوضاع مالی
عزالدین ابن‌اثیر مورخ بزرگ عصر مغول، شمایل ظاهری طبری این‌گونه ثبت کرده است: خوش‌رو و خوش‌سیما، دارای چشمانی قهوه‌ای‌رنگ، لاغر و کشیده، خوش‌زبان و خوش‌بیان، عابد و زاهد، دنیاگریز و…
ابن‌اثیر در جایی دیگر نقل کرده است که دنیاگریزی طبری تا بدان‌جا بود که خلیفه عباسی برای وی هدایایی فرستاد اما او نپذیرفت. یکی از وزرای دستگاه خلافت نیز به وی پیشنهاد داد تا به عنوان قاضی در بغداد منصوب شود اما او این منصب را نیز نپذیرفت و رد کرد.
در منابع تاریخی آمده است که این مرد بزرگ، از درآمد و عایدات حاصل از ملکی که از پدرش برای او به میراث مانده بود، روزگار و امورات خود را می‌گذراند.
سجل عزالدین بن أثیر ، المؤرخ الکبیر فی العصر المغولی ، ظهور الطبری على النحو التالی: وسیم وسیم ، بعیون بنیه ، نحیف وممدود ، حسن الکلام ، فصیح ، متدین ونسک ، دنیوی و …
وقد ذکر ابن أثیر فی مکان آخر أن الطبری کانت دنیویه عظیمه لدرجه أن الخلیفه العباسی أرسل له هدایا ، لکنه لم یقبلها. کما عرض علیه أحد وزراء الخلافه أن یتولى منصب قاضٍ فی بغداد ، لکنه لم یقبل هذا المنصب ورفضه.
وقد ورد فی المصادر التاریخیه أن هذا الرجل العظیم یقضی وقته وشؤونه على الدخل من الممتلکات التی ورثها عن أبیه.
Ibn Athir, the great historian of the Mongol era, recorded Tabari’s appearance as follows: handsome and good-looking, with brown eyes, thin and elongated, well-spoken and eloquent, devout and ascetic, worldly and…
Ibn Athir has mentioned in another place that Tabari’s worldliness was so great that the Abbasid caliph sent him gifts, but he did not accept them. One of the ministers of the caliphate also offered him to be appointed as a judge in Baghdad, but he did not accept and rejected this position.
It is stated in the historical sources that this great man spends his time and affairs on the income from the property that was inherited from his father.
نظر بزرگان درباره طبری
در تاریخ، کمتر کسی را داریم که به اندازه طبری مورد توجه و تشویق بزرگان قرار گرفته باشد. تقریبا همه بزرگان تاریخ از او به نیکی یاد کرده‌اند و حضور مردم بسیار در تشییع جنازهاش حکایت از مقبولیت اجتماعی فوق‌العاده وی در جامعه آن روز دارد.
مسعودی مورخ بزرگ در مورد او در کتاب سترگ خویش مروج الذهب می‌گوید: «تاریخ ابوجعفر محمد بن جریر از همه تاریخ‌ها برتر و بر همه کتاب‌های نوشته شده در تاریخ فزونی دارد.» و تئودور نولدکه ایران‌شناس شهیر آلمانی نوشته است: «تاریخ طبری ارزشمندترین اثری است که برای ما به ما میراث مانده است.» و چنین است نظر بسیاری دیگر از بزرگان که اگر یک به یک نوشته شود سخن به درازا می‌انجامد.
فی التاریخ ، لدینا عدد قلیل من الأشخاص الذین حظوا باهتمام وتشجیع کبار السن مثل الطبری. لقد ذکره جمیع عظماء التاریخ تقریبًا جیدًا ، کما أن وجود العدید من الأشخاص فی جنازته یدل على قبوله الاجتماعی الکبیر فی المجتمع فی ذلک الیوم.
In history, we have few people who have received the attention and encouragement of elders as much as Tabari. Almost all the great people of history have mentioned him well and the presence of many people at his funeral shows his great social acceptance in the society of that day.
چرا تاریخ طبری ارزشمند است؟
در طول زمان‌های گوناگون، هزاران کتاب تاریخ توسط مورخان گوناگون نوشته شده است. اما چه دلیلی باعث این مهم گردیده است که تاریخ طبری تا این اندازه مورد اقبال عموم از همان دوران کهن تا امروز قرار گیرد؟
این نکته را باید در امانت‌داری و صداقت طبری جستجو کرد. وی مردی است که هر آن‌چه از دیگران و از کتب قدیمی‌تر دیده و شنیده را بدون دستکاری و بدون دخالت عصبیت‌های ملی و مذهبی خویش، مکتوب کرده است. این امانت‌داری بسیار جالب توجه است. همچنین وی کوشیده است تا روایتهای مختلفی که در مورد یک موضوع واحد نوشته یا گفته شده است را بیاورد و خود را درگیر قضاوت حقیقت نکرده، مخاطب را برای قضاوت آزاد بگذارد.
این اتفاق بسیار اتفاق مهمی است. حتی امروز نیز در محافل آکادمیک تاریخ، به دانش‌جویان و دانش‌پژوهان این رشته تاکید می شود که در هنگام گزارش یک رویداد باید به اصل منبع وفادار بود و نباید رویدادها رو دگرگون صرف کرد. به زبان ساده‌تر، نباید چون از یک واقعه خوش‌مان نمی‌آید آن را وارونه جلوه دهیم. این نکته مهمی است که طبری هزار سال قبل، این موضوع را فهیده و به آن جامه عمل پوشانیده است.
على مدار الوقت ، کتب مؤرخون مختلفون آلاف کتب التاریخ. ولکن ما السبب الذی جعل من الأهمیه بمکان أن یحظى تاریخ الطبری بشعبیه کبیره لدى الجمهور منذ العصور القدیمه وحتى الیوم؟
یجب البحث عن هذه النقطه فی مصداقیه الطبری وصدقه. إنه رجل کتب کل ما رآه وسمعه من الآخرین ومن الکتب القدیمه دون تلاعب ودون تدخل من همومه القومیه والدینیه. هذه الثقه مثیره جدا للاهتمام. کما حاول تقدیم روایات مختلفه تمت کتابتها أو قیلها حول موضوع واحد ولم یشارک فی الحکم على الحقیقه ، تارکًا للجمهور حریه الحکم.
هذا حدث مهم جدا. حتى الیوم ، فی الأوساط الأکادیمیه للتاریخ ، یتم التأکید للطلاب والعلماء فی هذا المجال على أنه عند الإبلاغ عن حدث ما ، یجب على المرء أن یکون مخلصًا للمصدر الأصلی ولا ینبغی أن یغیر الأحداث. بکلمات أبسط ، لا یجب أن نقلب حدثًا رأسًا على عقب لأننا لا نحبه. هذه نقطه مهمه فهم الطبری هذه المسأله منذ ألف عام ووضعها موضع التنفیذ.
Over the course of time, thousands of history books have been written by different historians. But what reason has made it so important that Tabari’s history is so popular with the public from ancient times to today?
This point should be sought in Tabari’s trustworthiness and honesty. He is a man who has written down everything he has seen and heard from others and from older books without manipulation and without the interference of his national and religious anxieties. This trust is very interesting. Also, he has tried to bring different narratives that have been written or said about a single issue and has not involved himself in judging the truth, leaving the audience free to judge.
This is a very important event. Even today, in the academic circles of history, it is emphasized to the students and scholars of this field that when reporting an event, one should be faithful to the original source and should not change the events. In simpler words, we should not turn an event upside down because we don’t like it. This is an important point that Tabari understood this issue a thousand years ago and put it into practice.
کوتاه در باب محتویات کتاب تاریخ طبری
تاریخ طبری در شانزده جلد نوشته شده است. سیزده جلد آن را طبری مرقوم فرمود و سه جلد بعدی را شاگردان وی برای تکمیل کتاب به آن اضافه کردند.
این کتاب تاریخ ایران باستان را به طور نسبتا کاملی مکتوب کرده است. در این میان تاریخ ساسانیان به دلیل آن که به دوران زندگی طبری نزدیک‌تر بوده، با دقت بیشتری گردآوری شده و این بخش از کتاب بسیار سندی قابل اتکاست.
بخش تاریخ پیامبران نیز از بخش‌های قابل توجه کتاب است که طبری با کمک تورات و قرآن و انجیل و همچنین کتب دیگر، آن را با دقت به رشته تحریر و نگارش درآورده.
تاریخ اسلام اما مهم‌ترین بخش از این کتاب است. چرا که این بخش شرح رویدادهای بسیار نزدیک به روزگار طبری است و از این لحاظ این بخش از کتاب به عنوان بخشی دست اول و مرجع قلمداد می‌شود. در این بخش تاریخ ایران پس از اسلام از اهمیتی فوق‌العاده برخوردار است.
همچنین دلیل دیگری که بر اهمیت این کتاب می‌افزاید، آن است که طبری برای نگارش این اثر از صدها کتاب دیگری که پیش از خود نوشته شده است استفاده کرده. بسیاری از این کتاب‌ها امروز از بین رفته‌اند و اگر طبری آن‌ها را مکتوب نمی‌کرد، بسیاری از وقایع تاریخی فراموش شده و ما امروز از آن‌ها بی‌اطلاع بودیم.
تاریخ الطبری مکتوب فی سته عشر مجلدا. قام الطبری بتحریر ثلاثه عشر مجلدًا وأضیف طلابه المجلدات الثلاثه التالیه لإکمال الکتاب.
کتب هذا الکتاب تاریخ إیران القدیمه بشکل کامل نسبیًا. فی غضون ذلک ، تم تجمیع تاریخ الساسانیین بدقه أکبر نظرًا لحقیقه أنه کان أقرب إلى وقت حیاه الطبری ، وهذا الجزء من الکتاب هو وثیقه موثوقه للغایه.
یعد القسم الخاص بتاریخ الأنبیاء أیضًا أحد الأقسام المهمه فی الکتاب ، والذی کتبه الطبری بعنایه بمساعده التوراه والقرآن والإنجیل ، بالإضافه إلى کتب أخرى.
یعتبر تاریخ الإسلام أهم جزء فی هذا الکتاب. لأن هذا القسم هو وصف لأحداث قریبه جدًا من زمن الطبری ، وبهذا المعنى ، یعتبر هذا القسم من الکتاب قسمًا مباشرًا ومرجعًا. فی هذا الجزء من تاریخ إیران بعد الإسلام ، إنها مهمه للغایه.
سبب آخر یضیف إلى أهمیه هذا الکتاب هو أن الطبری استخدم مئات الکتب الأخرى التی کتبها قبله لکتابه هذا العمل. فُقد الکثیر من هذه الکتب الیوم ، ولو لم یکتبها الطبری لکانت العدید من الأحداث التاریخیه قد نسیت ولن نکون على علم بها الیوم.
Tabari’s history is written in sixteen volumes. Thirteen volumes were edited by Tabari and the next three volumes were added by his students to complete the book.
This book has written the history of ancient Iran relatively completely. In the meantime, the history of the Sassanids has been compiled more carefully because it was closer to Tabari’s lifetime, and this part of the book is a very reliable document.
The section on the history of the prophets is also one of the significant sections of the book, which Tabari carefully composed with the help of the Torah, the Qur’an, the Bible, and other books.
The history of Islam is the most important part of this book. Because this section is a description of events very close to Tabari’s time, and in this sense, this section of the book is considered as a first-hand section and a reference. In this part of Iran’s history after Islam, it is extremely important.
Also, another reason that adds to the importance of this book is that Tabari used hundreds of other books written before him to write this work. Many of these books have been lost today, and if Tabari had not written them, many historical events would have been forgotten and we would be unaware of them today..
سخن پایانی
کتاب عظیم تاریخ طبری یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی است که توسط بشر نوشته شده است. این کتاب اگر نوشته نمی‌شد، بدون شک ما به قسمت‌های عظیمی از تاریخ ایران و تاریخ اسلام ناآگاه بودیم. این کتاب طی هزار سال از پیچ و خم‌های تاریخی عبور کرده و امروز به دست ما رسیده است. و ما باید به دلیل این کار طبری، از وی سپاسگزار باشیم.
یعد کتاب التاریخ الضخم للطباری أحد أهم الأعمال التاریخیه التی کتبها البشر. لو لم یُکتب هذا الکتاب ، لکنا بلا شک جاهلین بأجزاء کبیره من التاریخ الإیرانی والإسلامی. لقد مر هذا الکتاب بمنعطفات وتحولات تاریخیه منذ ألف عام ووصل إلینا الیوم. ویجب أن نکون شاکرین للطبری على هذا العمل.
Tabari’s huge book of history is one of the most important historical works written by mankind. If this book had not been written, without a doubt we would have been ignorant of huge parts of Iranian and Islamic history. This book has passed through historical twists and turns for a thousand years and has reached us today. And we should be grateful to Tabari for this work.
بخوانید:
– هرودوت کیست؟
– نقد و خلاصه کتاب تاریخ طبری
