ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی مشهور به سنایی، شاعر بزرگ ایرانی و از خبره‌ترین و توانمندترین شعرای پارسی‌سرا و پارسی‌گوی ایران زمین است. این شاعر زیباسخن و عارف وارسته، در نیمه‌دوم قرن پنج و نیمه‌اول قرن شش هجری می‌زیست.
سنایی از بزرگ‌ترین صوفیان تاریخ ایران و همچنین در شمار زبردست‌ترین قصیده‌سرایان و مثنوی‌گویان تاریخ ادب پارسی است. وی را نخستین شاعر ایرانی می‌دانند که رسما و آشکارا عرفان را درون شعر و ادبیات نمود.
زندگینامه سنایی غزنوی
حکیم سنایی در سال ۴۷۳ هجری زاده شد. زادگاه او شهر غزنین از کهن‌ترین شهرهای ایران بود. شهری که شوربختانه طی قرون اخیر و در روند مرزکشی‌های استعماری استعمارگران غرب، از مام وطن جدا گشت و در کنار دیگر شهرها ایران خاوری، به نام کشور افغانتان نامیده شد.
این شاعر توانمند در آغاز جوانی همچون دیگر شعرای عصر خویش و بر پایه رسوم آن دوران، وارد دستگاه حکومت غزنویان گردید و شاعری درباری گشت تا از این راه، نیازهای زندگی خویش را مرتفع سازد. اما خیلی زود از کرده خویش پشیمان گردید و دچار شوریدگی و شیدایی عرفانی شد و مقام و منصب و ثروت و مال و منال دنیا را رها کرد.
دوران جوانی سنایی در ایرن شرقی و شهرهایی نظیر بلخ و هرات و نیشابور و سرخس سپری شد. می‌گویند او به دلیل عشقی زمینی مدت‌ها در بلخ زندگی کرد. ظاهرا دلباخته زیبارویی شده بود. سرانجام وقتی در این عشق ناکام ماند، بلخ را رها کرد و به سرخس هجرت نمود.
وی زبانی تلخ و تند داشت. از همین روی نزدیکانش او را از خود می‌راندند. ظاهرا به همین دلیل و بخاطر تندخویی و تنهایی، سرخس را نیز رها کرد و عازم هرات گردید. این شاعر بزرگ در هرات نیز آرام نگرفت و به ترتیب به .شهرهای نیشابور و خوارزم مهاجرت کرد. در همین دوران، قصد حج نمود و به مکه مشرف گردید.
زندگینامه حکیم سنایی غزنوی را به صورت تصویری در ویدئو کلیپ زیر می‌توانید بنگرید
↓↓↓
تحول درونی و دوران پختگی
ظاهرا در سفر حج، این شاعر بزرگ دچار تحولی درونی گردید. لذا عادات و اخلاق ناپسند و تندخویی خویش را رها کرد و به زهد و عبادت و خرقه‌پوشی و گوشه‌نشینی روی آورد. او در این زمان در سرخس ساکن بود و به شدت مورد احترام اهالی قرار داشت.
در سرخس بود که یکی از سفرای دربار سلجوقی به سراغ وی آمد و خواست تا او را به دربار حکومت تازه‌تاسیس سلجوقیان ببرد. اما حکیم سنایی نپذیرفت.
او پس از چند مسافرت دیگر به زادگاه خود غزنین بازگشت. در این زمان بود که مشهورترین اشعار عرفانی خویش را سرود و شهرتی جهانی برای خود دست و پا کرد. وی تا پایان عمر در غزنین باقی ماند.
سعر سنایی و کیفیت قلم و اشعار وی
پندها و اندرزهای حکیم سنایی که در اشعارش به وفور مشاهده می‌گردد، بسیار دل‌انگیز و دل‌نشین هستند. شعر وی روان و پرشور و خوش‌بیان، و خود او، در زمرهٔ پایه‌گذاران نخستین ادبیات منظوم عرفانی در زبان فارسی به‌شمار می‌رود. عمده اشعار او را مثنویات، قصائد و غزلیات تشکیل می‌دهند.
شعر سنایی برگرفته از روحیه خاص وی که از کودکی با خود داشت، پرخاشگر و پرآشوب و شوریده است. او بیشتر در نکوشه دنیا و مال دنیا شعر سروده است.
حکیم سنایی همچنین با زاهدان ریاکار و حکام و فرمانروایان ستمگر نیز میانه خوبی نداشت و در اشعارش بسیار این دو قشر را مورد نکوشه و سرزنش قرار داده است.
او را یکی از نخستین شعرای صریح‌اللهجه و از پیشگامان ادبیات سیاسی و انتقادی در تاریخ ایران بعد از اسلام باید قلمداد کرد. او از هیچ کس ترسی نداشت و بی‌پروا حرف دلش را می‌زد و می‌نوشت.
از مهم‌ترین افرادی که بعدها تحت‌تاثیر شعر و ادبیات سنایی قرار گرفت و جاودانه گردید، باید از مولانا نام برد.
مطالعه آنلاین دیوان اشعار سنایی
هم‌اکنون می‌توانید دیوان اشعار حکیم سنایی غزنوی را با کلیک بر روی هر یک از بخش‌های زیر، به صورت آنلاین و رایگان مطالعه بفرمایید. اشعار بدون حذفیات و به صورت کامل و جامع خدمت شما ارائه گردیده است:
غزلیات (بخش اول)
غزلیات (بخش دوم)
غزلیات (بخش سوم)
غزلیات (بخش چهارم)
غزلیات (بخش آخر)
قصیده‌ها و قطعات
ترجیعات و ترکیبات
| برای دانلود دیوان اشعار رودکی به صورت PDF، بر روی لینک زیر کلیک کنید: دانلود کتاب دیوان سنایی |
