یکی از مهم‌ترین منابع آشنایی با واقعه کربلا و عاشورا، کتاب تاریخ طبری است. واقعه عاشورا یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ اسلام است که در روز عاشورا (دهم محرم) سال ۶۱ هجری قمری اتفاق افتاده است. این رویداد بسیار مهم و حساسیت‌برانگیز است و به دلیل ارتباط آن با امام حسین (ع) و روزهای انتهایی حیات او در کربلا، همواره توجه محققان و تاریخ‌نگاران را به خود جلب کرده است.
بازخوانی تاریخ حسین و یارانش در عاشورا
همگام با حسین و یارانش
تاریخ طبری
از مهم‌ترین منابع تاریخی که رویداد عاشورا را به تصویر می‌کشند، کتاب‌های معتبری هستند که توسط تاریخ‌نگاران و مورخان مختلف نوشته شده‌اند. یکی از مهم‌ترین و جامع‌ترین این کتب، “تاریخ طبری” است که توسط ابوجعفر محمد بن جریر طبری، مورخ بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری تألیف شده است.
زندگی و آثار طبری
قبل از بررسی واقعه عاشورا در کتاب طبری، نیاز است کوتاهی از زندگی و آثار این مورخ بزرگ ایرانی ذکر شود. ابوجعفر محمد بن جریر طبری معروف به “طبری” در سال ۸۳۹ میلادی در شهر طبرستان (مازندران کنونی) به دنیا آمد. او علاقهٔ زیادی به مطالعه و تحصیلات داشت و به‌عنوان یکی از بزرگترین مورخان و مفسران اسلام شناخته می‌شود.
طبری در طول زندگی خود مجموعه‌ای از آثار تاریخی، تفسیری و جغرافیایی نگاشته است. از مهم‌ترین آثار وی می‌توان به “تاریخ الرسل و الملوک” و “تفسیر طبری” اشاره کرد. اما کتاب “تاریخ طبری” به عنوان شاهکار ادبی و تاریخی وی محسوب می‌شود.
بررسی واقعه عاشورا در کتاب تاریخ طبری
در کتاب “تاریخ طبری”، واقعه عاشورا به تفصیل ذکر شده است. طبری در این کتاب با استناد به منابع تاریخی مختلف، رویدادها و جزئیات این رویداد تلخ را توصیف می‌کند. او به تحلیل دقیقی از علل و پیامدهای این واقعه پرداخته و از زاویه‌های مختلف آن را بررسی می‌کند.
طبری نه تنها به رویدادهای واقعه عاشورا می‌پردازد بلکه شخصیت‌ها و نقش‌آفرینی‌های اصلی مانند امام حسین (ع)، یزید بن معاویه، عباس بن علی و سایر افراد در این رویداد را نیز به تصویر می‌کشد. او تلاش می‌کند تا خواننده را با تمام وقایع و مبارزات انسانی این واقعه آشنا کند و دلایل نهایی شهادت امام حسین (ع) را مورد بررسی قرار دهد.
رویدادهای پیش از عاشورا
قبل از وقوع عاشورا، بسیاری از رویدادها و شرایطی شکل گرفته بودند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به وقوع این حادثه بزرگ منجر شدند. نزدیک‌ترین علت به وقوع عاشورا، واقعه انتخاب یزید بن معاویه به عنوان خلیفهٔ امامی بعد از مرگ پدرش، معاویه بن ابی‌سفیان، بود. این انتخاب باعث برخورد امام حسین (ع) با حکومت یزید شد و مسأله حاکمیت و رهبری اسلامی مورد اختلاف قرار گرفت.
در واقع در متن صلح‌نامه‌ای که قبلا میان یزید و امام حسن (ع) مکتوب شده بود، معاویه تعهد داده بود که پس از مرگ خویش، پسرش یزید حق ندارد به عنوان خلیفه انتخاب شود و مسلمین باید در مورد انتخاب خلیفه به اجماع برسند. اما معاویه این معاهده را زیر پا گذاشت و پسرش را به عنوان جانشین خود برگزید. لذا امام حسین (ع) نیز از پذیرفتن بیعت با یزید خودداری کرد و این آغاز تنش میان شیعیان و اهل تسنن گردید.
سفر امام حسین (ع) به کربلا
امام حسین (ع) پس از تصمیم به عدم پذیرش حکومت یزید و تحمیل نظامی او، به همراه خانواده و یاران ایمانی خود به سمت کوفه حرکت کرد. اما متأسفانه در مسیر خود با لشکری بزرگ از سپاه یزید به رهبری عبیدالله بن زیاد مواجه شدند. امام حسین (ع) و اصحابش در کربلا با لشگری که یزید فرستاده بود، روبرو شدند و در همین محل در روز عاشورا (روز دهم از ماه محرم) توسط نیروهای یزید، به شهادت رسیدند.
عاشورا
روز عاشورا (دهم محرم) سال ۶۱ هجری قمری، نبرد نابرابر لشگر یزید با امام حسین (ع) و پیروان او انجام شد. در این روز، امام حسین (ع) همراه با ۷۲ نفر از اصحاب و خانواده‌اش در برابر لشکر زیادی از نیروهای یزید قرار گرفتند.
امام حسین (ع) و ابوالفضل عباس (ع) و سایر بستگان و همراهان وی، نهایت تلاش خود را برای دفاع از اصول انسانیت و اسلام نمودند. این جنگ نیکو و شجاعانه تا زمانی ادامه یافت که تمامی یاران امام به شهادت رسیدند. خود امام حسین (ع) نیز در کربلا به شهادت رسید.
پیامدها و اثرات
واقعه عاشورا اثرات فراوانی بر جامعه اسلامی و تمامی مسلمانان به ویژه شیعیان داشته است. این رویداد موجب شد تا امام حسین (ع) به عنوان نماد شجاعت، ایثار، و اقتدار انسانی در جهان اسلام شناخته شود و اسلام دوباره به ویژگی‌های اصیل خود بازگردد.
عاشورا نه تنها در زمان خود بلکه در طول تاریخ تاثیرات بسیاری بر جامعه اسلامی داشته است. انقلاب‌ها و جنبش‌های اسلامی بسیاری بر اساس تحولات و انسان‌گرایی عاشورا در طول تاریخ به وقوع پیوسته است.
عاشورا همچنان به عنوان نماد ایثار، صداقت، و انسان‌گرایی در اسلام و همچنین برای مقاومت در برابر ستم و ظلم به یاد می‌آید. هر ساله در ماه محرم و به ویژه در روز عاشورا، شیعیان به یاد این واقعه تاریخی و در مراسم عزاداری، با احیای تجلیل و ارادت به امام حسین (ع) و اصحاب با وفای او، ارادت خود را نسبت به ارزش‌های انسانی و دینی نشان می‌دهند.
تاریخ طبری و ذکر وقایع روز عاشورا
در کتاب تاریخ طبری، وقایع روز عاشورا به دقت نوشته شده است. از همین روی، بسیاری از محققین از کتاب طبری برای بازشناسی و آگاهی از وقایع تاریخ عاشورا استفاده می‌کنند. در صورتی که شما نیز می‌خواهید واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش در صحرای کربلا را از روی این منبع قدیمی مطالعه کنید، می‌توانید از لینک‌های زیر بهره ببرید:
دانلود کتاب تاریخ طبری (PDF)
دانلود کتاب تاریخ طبری (صوتی)
خلاصه تاریخ طبری
نتیجه‌گیری
واقعه عاشورا، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام، در کتاب تاریخ طبری به تحلیل و بررسی جامعیت برخوردار است. این رویداد تأثیرات عمیقی بر جامعه اسلامی داشته و همچنان نقش اساسی در بین مسلمانان، به ویژه شیعیان، ایفا می‌کند. آثار طبری و سایر تاریخ‌نگاران معتبر، ما را به نقاط تاریخی و انسانی مختلف این رویداد هدایت می‌کند و نقش‌آفرینان و شخصیت‌های آن را به تصویر می‌کشد.
در نتیجه، کتاب “تاریخ طبری” به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع تاریخی برای بررسی واقعه عاشورا ارزش بسیاری دارد. ابوجعفر محمد بن جریر طبری با دقت و علمی که به این عصر برده بود، این موضوع را به‌طور کامل و معتبر برای نسل‌های آینده ثبت کرد. این کتاب برای محققان، دانشجویان و علاقه‌مندان به تاریخ اسلامی ارزشمند است و همچنان ادامه دارد تا در آینده نیز مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرد.
The event of Ashura in Tabari’s History: Analysis and Examination
The event of Ashura is one of the most significant and impactful events in Islamic history, taking place on the 10th of Muharram in the year 61 AH. It has always attracted the attention of scholars and historians due to its association with Imam Hussein (AS) and his final days in Karbala. Among the essential historical sources depicting the event of Ashura, the book “History of Tabari” stands out, written by Abu Ja’far Muhammad ibn Jarir Tabari, a renowned Iranian historian of the 3rd century AH.
Tabari’s extensive work delves into the detailed account of the Ashura event, drawing upon various historical sources to provide a comprehensive analysis. The book narrates the events leading up to Ashura and portrays the personalities of pivotal figures like Imam Hussein (AS), Yazid ibn Muawiya, Abbas ibn Ali, and others involved in this tragic event. Tabari meticulously examines the causes and consequences of the event, shedding light on the ultimate reasons behind the defeat of Imam Hussein (AS).
In conclusion, the book “History of Tabari” serves as one of the primary historical sources for studying the event of Ashura. Abu Ja’far Muhammad ibn Jarir Tabari, with his depth of knowledge and scholarship, recorded this event comprehensively for future generations. Ashura continues to be a symbol of courage, sacrifice, and humanity in the Islamic world, inspiring devotion to the principles of Islam and resistance against oppression. Annually, during the month of Muharram, especially on the day of Ashura, Muslims commemorate this historical event with reverence, honoring Imam Hussein (AS) and his loyal companions.
واقعه عاشوراء فی کتاب تاریخ الطبری: تحلیل ودراسه
واقعه عاشوراء هی واحده من أهم الأحداث وأکثرها تأثیراً فی تاریخ الإسلام، حیث وقعت فی الیوم العاشر من شهر محرم فی العام ۶۱ هـ الموافق للقرن الثانی للهجره. لطالما جذبت هذه الواقعه اهتمام العلماء والمؤرخین بسبب علاقتها بالإمام الحسین (ع) وآخر أیامه فی کربلاء. من بین المصادر التاریخیه الرئیسیه التی تصور واقعه عاشوراء، یبرز کتاب “تاریخ الطبری”، الذی کتبه أبو جعفر محمد بن جریر الطبری، المؤرخ الإیرانی المشهور فی القرن الثالث للهجره.
یتناول عمل الطبری بالتفصیل حساب وقعه عاشوراء، مستعینًا بمصادر تاریخیه متنوعه لتقدیم تحلیل شامل. یروی الکتاب الأحداث التی سبقت واقعه عاشوراء ویصور شخصیات الشخصیات المحوریه مثل الإمام الحسین (ع) ویزید بن معاویه والعباس بن علی وآخرین شارکوا فی هذه الواقعه المأساویه. یفحص الطبری بعنایه الأسباب والنتائج المرتبطه بالواقعه، مسلطًا الضوء على الأسباب النهائیه وراء هزیمه الإمام الحسین (ع).
فی الختام، یعتبر کتاب “تاریخ الطبری” من بین المصادر التاریخیه الأساسیه لدراسه واقعه عاشوراء. بفضل معرفته العمیقه والعلمیه، سجل أبو جعفر محمد بن جریر الطبری هذه الواقعه بشمول للأجیال القادمه. تظل عاشوراء رمزًا للشجاعه والتضحیه والإنسانیه فی العالم الإسلامی، ملهمه للتفانی فی مبادئ الإسلام ومقاومه الظلم. یحتفل المسلمون سنویًا فی شهر محرم وبالأخص فی یوم عاشوراء بذکرى هذا الحدث التاریخی بإکبار وتکریم للإمام الحسین (ع) ورفاقه الأوفیاء.
