رصدخانه الغبیگ در سمرقند توسط الغبیگ امیر تیموری در سال ۱۴۲۴ میلادی تاسیس شد که ساخت آن بعد از پنج سال تکمیل گردید
این رصد خانه بنا به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از بهترین رصدخانههای جهان اسلام و بزرگترین آنها در آسیای میانه بوده است.
بزرگترین ستارهشناسان آن عهد از جمله غیاثالدین جمشید کاشانی و علی قوشچی در این رصدخانه به تحقیق پرداختهاند.
رصدخانه در سال ۱۴۴۹ توسط متعصبین مذهبی تخریب گشت و در سال ۱۹۰۸ بود که توسط یک باستانشناس روسی ویاتکین از طریق وقفنامهای که محل دقیق رصدخانه را ذکر نموده بود کشف شد.
در حین کاوشهای باستانشناسی ویاتکین یکی از وسایل نجومی رصدخانه را پیدا کرد، که قوسی برای معین نمودن ظهر است.