سامری‌ها همان قوم معروف “سامری” هستند که بنا بر تصریح قرآن، گوساله‌پرستی را در بنی‌اسرائیل زمان موسی مرسوم کردند، منسوب هستند.
این قوم در “نابلس” مرکز شمالی کرانه باختری رود اردن زندگی می کنند که از حدود چهارهزار سال پیش تاکنون در این منطقه فلسطینی به سر می‌برند.
بر پایه این گزارش؛ دیانت سامری‌ها بنا بر یکتاپرستی، نبوت حضرت موسی و تورات قدیم بنا شده و قبله این قوم، کوه “جرزیم” که در نابلس واقع شده، می‌باشد.
قوم سامری به عنوان کوچکترین و قدیمی‌ترین مذهب حال حاضر جهان، ازدواج با دیگر مذاهب و ادیان را ممنوع می دانند و تنها در صورتی با آنها ازدواج می کنند که به ارکان سامری‌ها اعتقاد پیدا کنند.
این قوم معتقدند فرآوردهای شیر را هرگز با فرآوردهای گوشتی یکجا مصرف نمی‌کنند و انجام این کار را حرام می‌دانند. همانطوری‌که در قربانی کردن حیوان آداب خاصی را رعایت می‌کنند.
آنان هنگام قربانی کردن، سر خود را می‌پوشانند و خون قربانی را در خاک فرو می کنند.
سامری‌ها که بودند؟
سامری‌ها یکی از اقلیت‌های مذهبی و قومی در خاورمیانه هستند که تاریخچه و فرهنگ منحصر به فردی دارند. این جامعه کوچک در ناحیه‌ای بین اسرائیل و کرانه باختری رود اردن زندگی می‌کنند و به داشتن تاریخی پر افتخار و سنت‌های دیرینه مشهورند.
تاریخ سامری‌ها
سامری‌ها خود را از بازماندگان پادشاهی شمالی اسرائیل و قبایل اسرائیلی می‌دانند که پس از سقوط این پادشاهی توسط آشوریان در قرن هشتم پیش از میلاد به این منطقه آمدند. آنها به عنوان یک جامعه مجزا از یهودیان شناخته می‌شوند و تورات سامری را که نسخه‌ای متفاوت از تورات عبری است، مورد استفاده قرار می‌دهند.
دوران رومی و بیزانسی
در دوران رومی و بیزانسی، سامری‌ها به طور گسترده‌ای در سرزمین اسرائیل و فلسطین حضور داشتند. اما پس از چندین قیام ناموفق علیه حکومت‌های وقت، جمعیت آنها به طور قابل توجهی کاهش یافت.
دوران اسلامی و عثمانی
در دوران اسلامی و عثمانی، سامری‌ها به زندگی در نواحی کوهستانی نابلس و مناطق اطراف محدود شدند. هرچند در این دوران نیز با فشارهای مختلفی مواجه بودند، اما موفق شدند هویت مذهبی و فرهنگی خود را حفظ کنند.
اعتقادات و سنت‌های مذهبی سامری‌ها
سامری‌ها به نسخه‌ای از تورات که با تورات یهودیان تفاوت‌هایی دارد، اعتقاد دارند. این نسخه از تورات به زبان عبری باستانی نوشته شده و یکی از مهم‌ترین متون مذهبی سامری‌ها به شمار می‌رود.
عید فصح سامری
یکی از مهم‌ترین جشن‌های سامری‌ها، عید فصح است که به یاد خروج بنی‌اسرائیل از مصر برگزار می‌شود. این جشن با آداب و رسومی خاص برگزار می‌شود و به طور ویژه‌ای توسط جامعه سامری پاس داشته می‌شود.
قبیله‌های سامری
سامری ها به چهار قبیله اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام نقش و وظایف خاص خود را در جامعه دارند. این تقسیم‌بندی به حفظ ساختار اجتماعی و فرهنگی سامری‌ها کمک می‌کند.
جمعیت و پراکندگی
جمعیت سامری‌ها در جهان امروز بسیار کم و حدود ۸۰۰ نفر است. این جامعه کوچک عمدتاً در دو منطقه یعنی کوه گرزیم در نزدیکی نابلس و شهر حولون در اسرائیل زندگی می‌کنند.
سامری‌ها به دلیل جمعیت کم و موقعیت خاص جغرافیایی خود، با جوامع یهودی و فلسطینی در تعامل هستند. این تعاملات شامل تجارت، آموزش و همکاری‌های فرهنگی و اجتماعی می‌شود.
سامری‌ها با چالش‌هایی مانند کاهش جمعیت و تهدیدات فرهنگی مواجه‌اند. با این حال، تلاش‌هایی برای حفظ و ترویج فرهنگ و مذهب خود انجام می‌دهند، از جمله از طریق آموزش نسل جوان و برگزاری مراسم‌های سنتی.
سامری ها با وجود جمعیت کم و چالش‌های فراوان، همچنان به حفظ هویت مذهبی و فرهنگی خود پایبند هستند. تاریخچه غنی و سنت‌های منحصر به فرد این جامعه نشان‌دهنده اهمیت و تاثیرگذاری آنها در تاریخ منطقه خاورمیانه است. حفظ و شناخت بیشتر این فرهنگ‌ها و اقلیت‌های تاریخی می‌تواند به درک بهتر تنوع فرهنگی و مذهبی جهان کمک کند.
## نقش سامری‌ها در تاریخ
سامری‌ها در متون مذهبی و تاریخی، به ویژه در کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، نقش مهمی ایفا می‌کنند. داستان “سامری نیکوکار” در انجیل، یکی از معروف‌ترین داستان‌هاست که به مهربانی و شفقت سامری‌ها اشاره دارد.
روابط بین سامری‌ها و یهودیان همواره پیچیده و پر تنش بوده است. در دوران باستان، اختلافات مذهبی و فرهنگی باعث جدایی این دو گروه شد. با این حال، در دوره‌های مختلف، تعاملات و همکاری‌های محدودی بین آنها وجود داشته است.
سامری ها به عنوان یک اقلیت کوچک، در تاریخ معاصر نقش محدودی در سیاست منطقه‌ای ایفا کرده‌اند. با این وجود، حضور آنها در مناقشات سیاسی و فرهنگی بین اسرائیل و فلسطین به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصشان، مورد توجه بوده است.
فرهنگ و هنر سامری‌ها
سامری‌ها به زبان عبری باستانی صحبت می‌کنند که به عنوان زبان مقدس و مذهبی آنها شناخته می‌شود. این زبان در آیین‌های مذهبی و متون دینی استفاده می‌شود. ادبیات سامری نیز شامل متون مذهبی، تاریخی و شعر است که در طول قرون حفظ و نگهداری شده‌اند.
موسیقی و هنرهای نمایشی در فرهنگ سامری نقش مهمی دارند. موسیقی سامری عمدتاً بر پایه نغمه‌های مذهبی و سنتی استوار است و در مراسم‌ها و جشن‌های مذهبی استفاده می‌شود. این موسیقی با استفاده از سازهای سنتی و آوازهای جمعی اجرا می‌شود.
سامری‌ها دارای بناهای تاریخی و مذهبی منحصر به فردی هستند که نشان‌دهنده تاریخ و فرهنگ غنی آن‌هاست. یکی از مهم‌ترین این بناها، معبد سامری بر کوه گرزیم است که به عنوان مکان مقدس اصلی سامری‌ها شناخته می‌شود.
چالش‌ها و آینده سامری‌ها
یکی از بزرگترین چالش‌های سامری‌ها کاهش جمعیت آن‌هاست. عواملی مانند ازدواج‌های محدود به داخل جامعه و مهاجرت به مناطق دیگر، جمعیت این جامعه کوچک را به خطر انداخته است.
با وجود فشارهای مدرن و تغییرات اجتماعی، سامری‌ها تلاش می‌کنند هویت فرهنگی و مذهبی خود را حفظ کنند. برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای جوانان سامری به منظور انتقال دانش و سنت‌ها از نسل‌های قدیمی به نسل‌های جدید، در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کند.
سامری ها با چالش‌هایی نظیر تجاری‌سازی و تغییرات فرهنگی ناشی از جهانی‌شدن مواجه‌اند. با این حال، تلاش‌هایی برای تعامل با جهان مدرن و حفظ ارزش‌های سنتی خود از طریق رسانه‌ها و فناوری‌های نوین انجام می‌دهند.
سامری‌ها با وجود چالش‌های فراوان، همچنان به حفظ و تقویت هویت مذهبی و فرهنگی خود پایبند هستند. تاریخچه طولانی و غنی این جامعه، نشان‌دهنده اهمیت و نقش ویژه آنها در تاریخ و فرهنگ خاورمیانه است. حمایت و شناخت بیشتر از سامری‌ها می‌تواند به حفظ تنوع فرهنگی و مذهبی جهانی کمک کرده و ارزش‌های تاریخی و فرهنگی آنها را برای نسل‌های آینده حفظ کند.
در کافه کتاب بخوانید:
بودا شاهزاده هخامنشی؟
مزدک و مزدکیان
زرتشت پیامبر ایران
نامه‌ها
استثنا و قاعده
فال تاروت
باورم کن
سلطان محمد قطب شاه
