هخامنشیان، پیشرفته‌ترین حکومت شاهنشاهی در جهان باستان
تاسیس سلسله هخامنشی به دست کوروش بزرگ، نقطه عطفی در تاریخ ایران زمین بود. کوروش برای دومین‌بار، توانست تمام فلات ایران زمین را زیر یک پرچم واحد در آورد (پیش از او، هووخشتره شاه بزرگ مادی چنین کرده بود). اما فرق امپراطوری کوروش با امپراطوری هووخشتره (که جد مادری کوروش نیز محسوب می‌شد) در این بود که مملکت کوروش بسیار منسجم‌تر از هووخشتره بود و با نطم و قاعده دقیق‌تری اداره می‌شد.
با مرگ کوروش، پسرش کمبوجیه نیز راه پدر را در پیش گرفت و برای نخستین بار در تاریخ ایران، مصر را فتح کرد و تمام مصر و سرزمین‌های پیرامون آن، تبدیل به یک ایالت و استان از ایران گردید. اما مرگ زودهنگام کمبوجیه و ماجرای بردیای دروغین و نهیتا کودتای داریوش (عموزاده کمبوجیه) و بر تخت پادشاهی نشستن وی، روند حرکت تاریخ ایران و تاریخ جهان را تغییر داد.
بخوانید: مقاله داریوش بزرگ و شورش سرزمین‌ها، استقلال‌طلبی یا خون‌خواهی بردیا
داریوش بزرگ، بزرگترین شاهنشاه تاریخ بشریت
داریوش بزرگ یک نابغه سیاسی، یک نابغه نظامی و یک نابغه اقتصادی بود. او با سرکوب ده‌ها شورش در شهرهای مختلف در سال‌های آغازین سلطنت خود، باعثتوانست در همان آغاز راه، شکوه و هیبت یک امپراطور بزرگ و ابرپادشاهی دست‌نیافتنی را به دست آورد. در ادامه و پس از سرکوب کردن شورش‌ها، شروع به پیاده کردن اندیشه‌های منحصربفرد و پیشرفته خود در کشور کرد. برخی از این اقدامات از قرار زیر است:
– ایجاد نخستین راه شوسه برای ارتبطات بهتر شهرها با یکدیگر،
– تقسیم کردن کشور به ساتراپ‌های متعدد (ایالات متعدد) و برگماشتن یک ساتراپی (فرماندار) در هر شهر و نظارت مستقیم بر هر ساتراپی با ایجاد یه سیستم دقیق از جاسوسانی که تمام وقایع ایالات را به شاه گزارش می‌دادند،
– ایجاد چاپار و چاپارخانه که در اصل نخستین اداره پست تاریخ بشریت بود. این چاپارها فرمان‌های شاه را در سر‌یع‌ترین زمان ممکن به تمام شهرهای ایالات کشور پهناور ایران زمین می‌رساندند.
– و…
بشنوید: کتاب صوتی داریوش بزرگ
اقداماتی که داریوش در جهت نظم اجتماعی انجام داد، در زما خود بی‌ظیر بود. این اقدامات روند حرکت پیشرفت بشری را به شکل خیره‌کننده‌ای تسریع بخشید. به‌گونه‌ای که کارشناسان اعتقاد دارند اگر داریوش به قدرت نمی‌رسید، بشریت دست‌کم دویست تا سیصد سال زمان می‌برد تا بتواند اقداماتی که داریوش در عرض چند سال انجام داد را به مرور زمان ابداع و گسترش دهد.
اما در زمینه سنت معماری و شهرسازی با تکیه بر نیروی انسانی، مهم‌ترین اقدام داریوش، بنیانگذاری شهر بسیار پیشرفته پارسه (تخت‌جمشید) بود. پارسه نخستین شهر در تاریخ بشریت است که از سیستم فاضلاب و آب‌رسانی پیشرفته استفاده می‌کرد. معماری آن یک معماری نو و جدید بود و از همه مهم‌تر، برخلاف روند آن روزگاران که برای ساخت و ساز بناها از برده‌ها و کارگران بی‌مزد و مواجب استفاده می‌کردند، داریوش برای نخستین بار در جهان از کارگران با دستمزد و بیمه و حقوق مشخص انسانی استفاده کرد. گِل‌نبشته‌های حسابداری یافت شده در تخت‌جمشید حکایت از آن دارد که حتی کارگران زن در هنگام زایمان از مرخصی و حقوق ویژه‌ای برخوردار بودند.
بخوانید: کتاب تاریخ سیاسی هخامنشیان
نتیجه‌گیری
از مجموع این مسائلی که البته بسیار خلاصه و کوتاه کفته شد، باید اعتراف کرد که هرچند کوروش بزرگ در اخلاق و منش و کردار، شخصیتی گرانقدر و بی‌همتا در تاریخ بشریت است، اما داریوش بزرگ در شیوه اداره کردن مملکت بزرگترین نابغه تاریخ است. او از جمله افرادی است که ذاتا به صورت یک رهبر و رییس به دنیا آمده بود و از نبوغ و استعداد خود برای پیشرفت ایران و جهان آن روزگار، به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.
پیشنهاد ویژه کافه کتاب: کتاب تاریخ کامل ایران باستان از امیرحسین خنجی
کلیپ کوتاهی از عظمت و شکوه شاهنشاهی داریوش بزرگ، کاری از آقای داریوش باقری
