15 فوریه سال 590 میلادی خسروپرویز نوه خسروانوشیروان به عنوان بیست و دومین شاه ایران از دودمان ساسانیان در کاخ سلطنتی تیسفون (طاق کسری) تاجگذاری کرد.
بزرگان وقت پدر او ـ هرمز چهارم را برکنار و بازداشت کرده بودند که بعدا کشته شد. اسپهبد بهرام مهران (بهرام چوبین) از بزرگان خاندان مهران که نسب به اشکانیان می‌رساند، این روش جابه‌جایی را یک کودتااعلام کرد، پادشاه شدن خسروپرویز را نپذیرفت و تا تعیین پادشاه به روش درست، زمام اموررا به دست گرفت.
خسروپرویز که اوضاع را سخت آشفته و پریشان می‌دید، از تیسفون گریخت و برای جلب کمک قیصر روم، به قسطنطنیه رفت. موریس امپراتور روم‌شرقی به این شرط که خسرو از ارمستان و لازیستان بگذرد حاضر شد نیروی نظامی دراختیار او بگذارد تا به شاهی بازگردد.
این نیروی خارجی بهرام چوبین را به منطقه فرارود فراری داد. ایرانیان به شدت از این اقدام خسروپرویز منزجر شدند و دست‌نیاز او به سمت بیگانگان را به هیچ روی نپسندیدند. لذا شاه ساسانی برای جبران اشتباه خود قتل موریس به دست فوکاس سردار رومی را بهانه قرار داده و به سوریه و فلسطین لشکر کشید و در جنگهایی موفق، هر دو منطقه را به ایران بازگرداند و به زودی در یک جنگ درخشان دیگر مصر را هم متصرف شد. مصر نخستین بار در زمان کمبوجیه پسر کوروش هخامنشی و سپس در زمان داریوش و اردشیر هخامنشی نیز جزئی از خاک ایران شده بود.
با این همه باید یادآوری کرد که این فتوحات خسروپرویز ضرورت نداشت و بی‌جهت ارتش ایران را فرسوده ساخت. هراکلیوس قیصر جدید روم، به بهانه بازگرداندن صلیب اصل (صلیبی که مسیح بر آن مصلوب شده بود و توسط ایرانیان به یغما رفته بود) وارد قلمرو ایران شد و در نینوا (موصل) در جنگی‌بزرگ، ارتش ایران را شکست داد. خسروپرویز هنگامی‌که شکست را حتمی دیدی گانهای در حال نبرد را رهاساخت و از میدان جنگ به تیسفون بازگشت و به باده‌گساری پرداخت.
بزرگان کشور در فوریه 628 او را به دلیل بی‌کفایتی بازداشت کردند و کمی بعد کشتند. سپس پسرش قباد دوم را بر نخن سلطنت نشاندند.
یکی دیگر از اقدامات نابخردانه خسروپرویز، از میان برداشتن نعمان‌سوم حکمران حیره بود. حیره منطقه‌ای عرب‌نشین و وفادار به ساسانیان بود که چون حائلی میان ایران و اعراب بادیه‌نشین قرار داشت. این اقدام باعث شد تا اعراب بدوی شبه‌جزیره عربستان با ایران همسایه شده و به زودی زد و خوردهایی صورت گرفت و ماحصل آن سال‌ها بعد در جنگ قادسیه و فروپاشی امپراطوری ایران آشکار شد.
در این مورد بخوانید:
دانلود کتاب خسروپرویز و پایان کار ساسانیان
