جنبش شیعی "سربداران" سبزوار، تنها نیرویی در ایران بود که توانست در برابر یورش مغولان بایستد، به‌طوری که سربداران را "سلحشوران علوی" نیز نامیدند.
پس از یکصد و بیست سال استیلای قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، قیام مردمی در باشتین و سبزوار خراسان علیه ظلم و تعدی حاکمان مغول و عاملان مزدور آنان به وقوع پیوست که پس از همه‌گیر شدن با نام جنبش سربداران شهرت یافت.
از لحاظ وسعت، بزرگترین و از لحاظ تاریخی، مهم‌ترین جنبش آزادی‌بخش خاورمیانه در قرن هشتم هجری بود. تلاش پیگیر رهبران آزاده این قیام ، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم‌ترین ویژگی‌های این حکومت عبارت بود از تنفر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع امامی.
سربداران گروهی بودند که از ظلم و تعدی مغولان که در آن زمان ایران را تحت سلطه خود داشتند به ستوه آمده بودند. آنان تحت رهبری روحانیون مبارزی چون شیخ‌خلیفه ، شیخ‌حسن‌جوری و عبدالرزاق ، با مغولان و عوامل دست‌نشانده‌ی آن ها مبارزه کردند. شعار قیام‌کنندگان این بود که یا ظلم و ستمکار را نابود می‌کنیم و یا بالای دار می‌رویم ولی ننگ را نمی‌پذیریم. از اینجا بود که این جنبشه به سربداران معروف گشت. سربداران حدود نیم‌قرن بر مناطقی از شمال‌شرق ایران حکومت کردند و سرانجام تیمور گورکانی در سال ۷۸۸ق ، حکومت آنان را منقرض کرد.
