رییس‌علی دلواری آزادی خواه و رهبر قیام در تنگستان و بوشهر علیه نیروهای بریتانیا در دورهٔ جنگ جهانی اول بود. او در حالی به مبارزه با استعمار برخاست که دولت مرکزی ایران نیز متاثر از این جنگ‌جهانی توجه چندانی به مرزهای جنوبی نداشت.
جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رییس‌علی دلواری از یک سو و نیروهای بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴خورشیدی ادامه یافت و انگلیسی‌ها نتوانستند بر رییس‌علی و یارانش برتری یابند تا این که در گیرودار حمله انگلیسی‌ها به بوشهر در شب ۱۲شهریور ۱۲۹۴ رییس‌علی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی و اجیر شده، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۴سالگی به شهادت رسید. گرچه سالروز شهادت این قهرمان ایرانی به عنوان روز مبارزه با استعمار انگلیس نامگ‌ذاری شده است، اما بررسی های تاریخی نشان می دهد بریتانیا از قرن‌ها قبل از آن مشغول دشمنی علیه ایران بود که شاید اوج آن را می‌توان در جریان جنگ‌های ایران و روس و نقش انگلستان در انعقاد قرار دادهای تحمیلی گلستان و ترکمنچای ملاحضه نمود.
