کتاب ناصرخسرو و اسماعیلیان اثری پژوشهی و منحصربه فرد به کوشش اِوگِنی ادواردوویچ برتلس می‌باشد. این کتاب با تلاش ی. آرین‌پور به فارسی ترجمه شده و در سال ۱۳۴۶ خورشیدی به چاپ رسیده است.
معرفی کتاب ناصرخسرو و اسماعیلیان
کتاب «ناصرخسرو و اسماعیلیان» یکی از آثار برجسته پژوهشی در زمینه تاریخ تفکر اسلامی و فلسفه ایرانی است که توسط اِوگِنی ادواردوویچ برتلس (E. E. Bertels)، خاورشناس نامدار روسی، نوشته شده است. این اثر، تحلیلی عمیق از زندگی، اندیشه‌ها و سیر تحول فکری ناصرخسرو قبادیانی ارائه می‌دهد؛ متفکری که از شاعر درباری در سده پنجم هجری به مبلغ و فیلسوف بزرگ مکتب اسماعیلیه تبدیل شد.
این کتاب، تحلیلی فلسفی، تاریخی و دینی از اندیشه‌های ناصرخسرو است. نویسنده تلاش می‌کند پاسخ دهد که چگونه ناصرخسرو از درباری‌ای خوش‌گذران و شاعر مدیحه‌گو، به فیلسوفی ژرف‌اندیش و مبلغ دعوت فاطمیان تبدیل شد.
برتلس در این کتاب نشان می‌دهد که تحول روحی و فکری ناصرخسرو در پی سفری معنوی به مکه و مصر رخ داد؛ جایی که با آموزه‌های عقل‌گرایانه و باطنی مکتب اسماعیلی آشنا شد. از آن پس، فلسفه و دین در ذهن او درهم آمیختند و آثاری همچون زادالمسافرین، وجه دین و جامع‌الحکمتین را پدید آوردند.
ساختار کتاب
کتاب «ناصرخسرو و اسماعیلیان» در چند فصل تنظیم شده است. برتلس در هر بخش، به جنبه‌ای از زندگی و تفکر ناصرخسرو می‌پردازد:
- زندگی و دوران تاریخی ناصرخسرو – بررسی زمینه سیاسی و اجتماعی قرن پنجم هجری، شرایط حکومت سلجوقیان و برخورد با اسماعیلیان.
- تحول روحی و فکری شاعر – تحلیل چگونگی بیداری درونی ناصرخسرو و دلایل کناره‌گیری او از دربار.
- سفر به مصر و آشنایی با فاطمیان – توضیح سفر او به قاهره و دیدارش با علمای اسماعیلی.
- بررسی آثار فلسفی و کلامی ناصرخسرو – نقد محتوایی آثار مهم او مانند زادالمسافرین و وجه دین.
- جایگاه ناصرخسرو در مکتب اسماعیلی – تبیین نقش او در گسترش اندیشه فاطمی در خراسان و بدخشان.
برتلس در تحلیل خود، به منابع متعدد تاریخی و فلسفی استناد می‌کند و تلاش دارد میان عقل و ایمان، عرفان و استدلال، پیوندی منطقی برقرار کند.
کتاب «ناصرخسرو و اسماعیلیان» توسط ی. آرین‌پور، ادیب و مورخ بزرگ ایرانی، به فارسی ترجمه شده است. ترجمه او نه‌تنها وفادار به متن اصلی روسی است بلکه با نثر ادبی و دقیق، خوانایی کتاب را برای فارسی‌زبانان دوچندان کرده است.
جایگاه کتاب در پژوهش‌های ناصرخسروشناسی
اثر برتلس یکی از نخستین پژوهش‌های مدرن درباره ناصرخسرو است که با روش علمی و انتقادی نگاشته شده. پیش از او، بیشتر مطالعات درباره ناصرخسرو حالت ستایش‌آمیز یا عرفانی داشت، اما برتلس با دیدی تاریخی و فلسفی به موضوع نگاه کرد.
او ناصرخسرو را نه صرفاً یک شاعر، بلکه متفکری نظام‌مند می‌داند که تلاش داشت میان فلسفه نوافلاطونی، عقل‌گرایی اسلامی و آموزه‌های امامان فاطمی پیوند برقرار کند. به‌همین دلیل، این کتاب منبعی ارزشمند برای شناخت چگونگی شکل‌گیری اندیشه‌های باطنی در جهان اسلام است.
تحلیل اندیشه ناصرخسرو در نگاه برتلس
برتلس در تفسیر اندیشه‌های ناصرخسرو، بر مفهوم عقل فعال، تاویل باطنی قرآن، و پیوند میان علم و ایمان تأکید می‌کند. او نشان می‌دهد که ناصرخسرو با اتکا به عقل و برهان، دین را نه بر اساس تقلید بلکه بر پایه‌ی فهم فلسفی تبیین می‌کرد.
در نگاه برتلس، ناصرخسرو نماینده‌ی جریان فکری‌ای است که می‌کوشد حقیقت را در درون انسان جست‌وجو کند؛ حقیقتی که از ظاهر شریعت فراتر می‌رود و به باطن و تأویل می‌رسد. این ویژگی است که او را از بسیاری از متکلمان هم‌عصرش متمایز می‌سازد.
اهمیت تاریخی و فلسفی کتاب
«ناصرخسرو و اسماعیلیان» از این جهت اهمیت دارد که هم به تاریخ سیاسی دوران فاطمیان و سلجوقیان می‌پردازد و هم به جنبه‌های فکری و فلسفی آن عصر. برتلس با نگاهی علمی، چهره‌ای متعادل از ناصر خسرو ارائه می‌دهد؛ نه یک شاعر زاهد افراطی، نه فیلسوفی منزوی، بلکه انسانی جست‌وجوگر که میان ایمان و عقل آشتی برقرار کرده است.
امروزه، پژوهشگران فلسفه اسلامی و ادبیات فارسی همچنان از این اثر به‌عنوان یکی از منابع اصلی در شناخت مکتب اسماعیلیه و نقش ناصرخسرو استفاده می‌کنند. در دانشگاه‌های ایران و جهان، این کتاب اغلب در کنار آثار هانری کربن، ولادیمیر ایوانف و عبدالرحمن بدوی مورد استناد قرار می‌گیرد.
برای علاقه‌مندان به فلسفه، عرفان و تاریخ ایران، مطالعه این کتاب دیدگاهی تازه درباره رابطه میان دین و عقل ارائه می‌دهد.
درباره نویسنده: برتلس، ایران‌شناس روسی
برتلس از برجسته‌ترین چهره‌های شرق‌شناسی قرن بیستم بود. او عضو آکادمی علوم شوروی و متخصص زبان فارسی و عرفان اسلامی بود. آثار او در زمینه‌های متعددی چون تصوف، ادبیات فارسی، و فلسفه اسلامی مرجع پژوهشگران شرق و غرب است. علاقه ویژه برتلس به ایران و فرهنگ ایرانی باعث شد که آثار مهمی درباره مولوی، نظامی، حافظ و ناصرخسرو بنویسد.
کتاب «ناصرخسرو و اسماعیلیان» حاصل سال‌ها پژوهش او در متون فارسی و عربی و تلاش برای شناخت عمیق جریان فکری اسماعیلیه در دوران فاطمیان است.
دانلود چند کتاب دیگر:
زادالمسافرین
سفرنامه ناصرخسرو
خوان الاخوان
قصیده‌های ناصرخسرو
عقاب الموت
خرید کتاب با 80 درصد تخفیف
دانلود کتاب ناصرخسرو و اسماعیلیان (PDF)
کتاب ناصرخسرو و اسماعیلیان نوشته‌ی برتلس از ارزشمندترین منابع در زمینه شناخت اندیشه‌های فلسفی و دینی ناصرخسرو است. این کتاب نشان می‌دهد چگونه یک شاعر ایرانی قرن پنجم توانست با تکیه بر عقل، ایمان و جست‌وجوی حقیقت، یکی از نظام‌های فکری منسجم در تاریخ اسلام را بنا نهد.
اگر به شناخت عمیق‌تر از اندیشه‌های باطنی، اسماعیلیه، و فلسفه ناصرخسرو علاقه دارید، مطالعه این اثر ضروری است. کتاب «ناصرخسرو و اسماعیلیان» نه‌تنها تصویری تازه از شاعر قبادیانی به‌دست می‌دهد، بلکه ما را با یکی از درخشان‌ترین دوره‌های فکری تمدن اسلامی آشنا می‌سازد.
شناسنامه کتاب
نام کتاب: ناصرخسرو و اسماعیلیان
نویسنده: اِوگِنی ادواردوویچ برتلس
مترجم: ی آرین‌پور
سال چاپ: 1346 خورشیدی
فرمت کتاب: PDF
زبان کتاب: پارسی
حجم فایل کتاب: کمابیش ۴ مگابایت
صفحات: ۳۲۶ برگ الکترونیکی
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
