دانلود نمایشنامه ”جیجک علیشاه“ | ذبیح‌الله بهروز

معرفی کتاب جیجک علیشاه

ادبیات نمایشی ایران در دوران معاصر شاهد آثاری بوده که هم از لحاظ ادبی ارزشمندند و هم از نظر اجتماعی و تاریخی اهمیت دارند. یکی از این آثار، کتاب «جیجک علیشاه» نوشتهٔ ذبیح‌الله بهروز است. این اثر نمایشی، با نگاهی انتقادی به فضای اجتماعی و سیاسی ایرانِ دورهٔ قاجار، تصویری روشن از تناقضات، فساد درباری و فاصلهٔ طبقاتی ارائه می‌دهد.

ذبیح‌الله بهروز (۱۲۷۰–۱۳۴۹ خورشیدی) از پژوهشگران، نویسندگان و نمایشنامه‌نویسان برجستهٔ ایرانی بود. او در زمینه‌های متنوعی چون تاریخ، ادبیات و زبان‌شناسی آثار متعددی نوشت. بهروز با نگاهی موشکافانه و انتقادی به مسائل اجتماعی، تلاش می‌کرد با زبان هنر، مردم را نسبت به واقعیات جامعه آگاه کند. «جیجک علیشاه» یکی از نمونه‌های موفق این نگاه است.

نمایشنامهٔ «جیجک علیشاه» در بستری تاریخی شکل می‌گیرد و شخصیت‌های آن، بازتابی از جامعهٔ درباری قاجار هستند. نویسنده با زبانی طنزآلود و در عین حال تند و گزنده، مناسبات قدرت، بی‌خبری شاهان از حال مردم، و فساد درباریان را به تصویر می‌کشد.

ویژگی‌های برجستهٔ این اثر:

• نقد اجتماعی و سیاسی: افشای شکاف میان طبقات حاکم و مردم.
• زبان ترکیبی: آمیزه‌ای از زبان ادبی و اصطلاحات عامیانهٔ دورهٔ قاجار.
• شخصیت‌پردازی طنزآمیز: چهره‌های نمایشی که اغلب کاریکاتورگونه طراحی شده‌اند تا نقد اجتماعی آشکارتر شود.

کتاب «جیجک علیشاه» را می‌توان یکی از پیشگامان ادبیات نمایشی انتقادی در ایران دانست. این نمایشنامه نه تنها به‌خاطر محتوای تاریخی و اجتماعی‌اش اهمیت دارد، بلکه از نظر زبان و سبک نگارش نیز اثری متفاوت محسوب می‌شود. بهروز در این اثر تلاش کرده با بهره‌گیری از طنز و اغراق، مخاطب را سرگرم کند و در عین حال او را به اندیشه وادارد.

کتاب «جیجک علیشاه» را می‌توان اثری ماندگار در تاریخ نمایشنامه‌نویسی ایران دانست؛ اثری که هم ارزش ادبی دارد، هم ارزش تاریخی، و هم می‌تواند برای خوانندهٔ امروز پیام‌هایی تازه داشته باشد. مطالعهٔ این کتاب، فرصتی است برای آشنایی با بخشی از تاریخ اجتماعی ایران و شیوه‌ای که ادبیات در نقد قدرت و ساختارهای ناعادلانهٔ جامعه به‌کار رفته است.