جلد ١٢ ”تاریخ طبری“ اثر محمد بن جریر طبری به دوران خلافت مهدی عباسی، هادی عباسی و هارون‌الرشید و ادامه سیاست‌های عباسیان برای تحکیم قدرت، گسترش مرزها و برخورد با چالش‌های داخلی و خارجی اختصاص دارد. این دوره، یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخی خلافت عباسی است، زیرا در آن، عباسیان تلاش کردند تا حکومت خود را تثبیت کنند و مشروعیت بیشتری به آن ببخشند. نقش خاندان‌های ایرانی که به عنوان وزیر در دربار عباسیان بودند و همچنین دنباله جنبش‌های آزادی‌خواهی ایرانیان، در این جلد از کتاب تاریخ طبری به خوبی منعکس شده است.
جلد ١٢ کتاب تاریخ طبری
در جلد ١٢ کتاب تاریخ طبری، طبری به ذکر خلافت مهدی، هادی و هارون‌الرشید پرداخته و در خلال آن قیام‌های ایرانیان، نقش ایرانیانی همچون خاندان برمکی در دربار عباسیان و موارد دیگر توضیح قرار داده است.
خلافت مهدی عباسی و توسعه حکومت
پس از مرگ منصور عباسی، پسرش مهدی عباسی به خلافت رسید. او برخلاف پدرش که به شدت مقتدر و محتاط بود، سیاست‌های نرم‌تری در پیش گرفت و تلاش کرد جایگاه عباسیان را در میان مردم تقویت کند. برخی از اقدامات مهم او عبارت‌اند از:
– کاهش فشار بر علویان و مخالفان در مقایسه با دوره منصور.
– افزایش حمایت از فقها و علمای دینی برای جلب رضایت طبقات مذهبی.
– بهبود نظام مالی و اقتصادی از طریق کاهش مالیات در برخی مناطق.
مقابله با شورش‌های داخلی
عباسیان هنوز با چالش‌های زیادی از سوی مخالفان داخلی روبه‌رو بودند. در این جلد، طبری به برخی از مهم‌ترین قیام‌ها و شورش‌های این دوران اشاره می‌کند، از جمله:
– شورش‌های خوارج در شرق و غرب قلمرو اسلامی که همچنان تهدیدی برای حکومت مرکزی محسوب می‌شدند.
– قیام‌های علویان که با وجود کاهش فشار از سوی مهدی عباسی، همچنان خواستار بازگشت قدرت به خاندان پیامبر بودند.
فتوحات و درگیری‌های خارجی
دوران مهدی عباسی با گسترش مرزهای اسلامی و نبرد با روم شرقی همراه بود.
– سپاهیان عباسی چندین حمله موفق به قلمرو روم شرقی (بیزانس) انجام دادند و توانستند بخش‌هایی از آن را غارت کنند.
– عباسیان تلاش کردند کنترل خود را بر مناطق مرزی با آسیای مرکزی و شمال آفریقا تقویت کنند.
نفوذ خاندان برمکیان
در این دوره، بحث جانشینی خلافت اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. مهدی عباسی ابتدا پسرش هادی را به عنوان جانشین خود تعیین کرد، اما بعدها پسر دیگرش هارون الرشید را نیز به عنوان ولیعهد دوم معرفی کرد. این تصمیم، بعدها باعث درگیری‌های داخلی شد.
همچنین، در این جلد به افزایش نفوذ خاندان برمکیان اشاره شده است. یحیی برمکی، که یکی از وزرای برجسته دربار عباسی بود، قدرت زیادی به دست آورد و زمینه را برای ورود بیشتر خاندانش به سیاست عباسیان فراهم کرد.
سبک روایت طبری در جلد دوازدهم
طبری در این جلد، رویکردی دقیق به مسائل سیاسی، نظامی و اجتماعی دارد. او تلاش می‌کند روایتی متوازن از موفقیت‌ها و چالش‌های عباسیان ارائه دهد و نقش شخصیت‌های کلیدی مانند مهدی عباسی، یحیی برمکی و فرماندهان نظامی عباسی را برجسته کند.
جلد دوازدهم نشان‌دهنده آغاز دوران طلایی خلافت عباسی است. در این دوره، حکومت عباسیان از مرحله تثبیت عبور کرده و وارد مرحله گسترش، توسعه و رشد فرهنگی و علمی می‌شود. همچنین، زمینه‌های قدرت‌گیری خاندان برمکیان و درگیری‌های جانشینی که بعدها تأثیر زیادی بر خلافت داشت، در این جلد پایه‌گذاری می‌شود.
همچنین بنگرید به:
همه‌چیز درباره تاریخ طبری
کتاب صوتی تاریخ طبری
چرا تاریخ طبری ممنوع است؟
تاریخ طبری درمورد امامان
عاشورا در کتاب تاریخ طبری
سیمای امام حسین در تاریخ طبری
دوران خلافت هادی و هارون‌الرشید از جلد ١٢ تاریخ طبری
جلد ١٢ تاریخ طبری همچنین به دوران موسی الهادی (169-170 هجری)، چهارمین خلیفه عباسی، و آغاز خلافت هارون الرشید (170-193 هجری) اختصاص دارد. این دوره یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخ عباسیان است، زیرا علاوه بر درگیری‌های داخلی و کشمکش‌های سیاسی، زمینه برای اوج شکوه و قدرت عباسیان در دوران هارون الرشید فراهم شد.
پس از مرگ مهدی عباسی، پسرش موسی الهادی به خلافت رسید. او فردی نظامی‌مزاج بود و برخلاف پدرش، سیاستی سخت‌گیرانه‌تر در پیش گرفت. اما خلافت او بسیار کوتاه‌مدت بود و تنها یک سال دوام آورد. در این مدت:
– تلاش کرد جانشینی را از برادرش هارون الرشید بگیرد و ولیعهدی را به پسر خود بدهد.
– سرکوب قیام‌های علویان را ادامه داد و فشار بر مخالفان را افزایش داد.
– دچار تنش با مادرش خیزران شد، زیرا او از هارون حمایت می‌کرد. این اختلافات در نهایت باعث شد که الهادی به‌طرز مشکوکی در سال 170 هجری از دنیا برود.
آغاز دوران هارون الرشید
با مرگ موسی الهادی، هارون الرشید به خلافت رسید. دوران او یکی از درخشان‌ترین و تأثیرگذارترین دوره‌های خلافت عباسی محسوب می‌شود. در جلد دوازدهم، طبری به سال‌های خلافت هارون می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه او توانست پایه‌های قدرت خود را مستحکم کند.
مهم‌ترین اقدامات اولیه هارون الرشید:
– سپردن امور حکومت به خاندان برمکیان، به‌ویژه یحیی برمکی که وزیر قدرتمند او شد.
– اصلاحات اقتصادی و اداری برای افزایش درآمد حکومت.
– تقویت ارتش عباسی و آماده‌سازی برای نبردهای آینده با بیزانس.
ادامه نفوذ و قدرت خاندان برمکیان
در این جلد، خاندان برمکیان نقش پررنگی در اداره حکومت دارند. یحیی برمکی و پسرانش، فضل و جعفر، عملاً اداره حکومت را در دست گرفتند و ساختار دیوانی عباسیان را بهبود بخشیدند. آنها همچنین حامی علم، ادب و هنر بودند و به شکوفایی علمی و فرهنگی دربار عباسی کمک کردند.
درگیری‌های خارجی: آغاز نبردهای جدید با بیزانس
هارون الرشید در نخستین سال‌های حکومت خود، جنگ‌هایی را علیه امپراتوری بیزانس آغاز کرد. در این جلد، طبری به اولین لشکرکشی‌های او به آناتولی و فتح برخی شهرهای مرزی اشاره می‌کند.
طبری در این جلد، علاوه بر گزارش‌های تاریخی، به مسائل دیوان‌سالاری و سیاست‌های حکومتی نیز توجه ویژه‌ای دارد. او تلاش می‌کند نشان دهد که چگونه تغییرات در ساختار قدرت و نفوذ خاندان‌های بزرگ مانند برمکیان، سرنوشت خلافت عباسی را تحت تأثیر قرار داد.
جلد دوازدهم نقطه گذار از یک خلافت ناپایدار به دوران طلایی عباسیان است. با مرگ الهادی و روی کار آمدن هارون الرشید، خلافت عباسی وارد مرحله‌ای از قدرت، شکوه و رشد علمی و فرهنگی شد. این دوره یکی از با ثبات‌ترین و در عین حال پرنفوذترین مقاطع تاریخ خلافت عباسی است، زیرا در این زمان، حکومت عباسیان به اوج قدرت خود رسید و نفوذ خاندان برمکیان در اداره حکومت به بالاترین حد خود افزایش یافت.
نقش یحیی برمکی و فرزندانش در این موفقیت‌ها بسیار برجسته بود. آنها حکومت عباسی را به‌طور عملی اداره می‌کردند و سیاست‌های بلندمدتی را برای تثبیت قدرت هارون اجرا کردند.
رشد علمی و فرهنگی در دوران هارون
این جلد نشان می‌دهد که در زمان هارون، نه‌تنها قدرت نظامی و سیاسی عباسیان گسترش یافت، بلکه فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری نیز به شکوفایی رسید. در این دوره:
– دانشمندان و مترجمان برجسته مانند افرادی از خاندان نوبختی مورد حمایت دربار قرار گرفتند.
– ترجمه آثار یونانی، ایرانی و هندی به عربی آغاز شد که بعدها تأثیر عمیقی بر تمدن اسلامی گذاشت.
– بغداد به عنوان مرکز علمی و فرهنگی جهان اسلام شناخته شد و اولین پایه‌های “بیت‌الحکمه” شکل گرفت.
خاندان برمکیان که از زمان مهدی عباسی نفوذ زیادی داشتند، در این دوره به اوج قدرت خود رسیدند. یحیی برمکی و پسرش جعفر برمکی، عملاً حکومت را در دست داشتند و بسیاری از تصمیمات مهم بدون نظر آنها اجرا نمی‌شد.
طبری در این جلد، علاوه بر نقل روایات تاریخی، به جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی و دیوان‌سالاری نیز توجه ویژه‌ای دارد. او با ذکر روایات مختلف، تلاش می‌کند پیچیدگی‌های قدرت در دوره هارون‌الرشید و تأثیر خانواده برمکیان بر سیاست‌های خلافت عباسی را نشان دهد.
اهمیت جلد 12 در تاریخ اسلام
این جلد نقطه اوج شکوه خلافت عباسی و آغاز رقابت‌های داخلی بر سر قدرت است* شکاف‌هایی که در این دوره میان هارون‌الرشید و برمکیان به وجود آمد، در آینده به سقوط ناگهانی آنها و تغییرات بزرگ در ساختار حکومت عباسی منجر شد.
اوج‌گیری و سپس سقوط ناگهانی خاندان برمکیان
خاندان برمکیان که سال‌ها حکومت عباسی را عملاً در دست داشتند، در این دوره ناگهان مورد غضب هارون‌الرشید قرار گرفتند. طبری گزارش می‌دهد که:
– جعفر برمکی، وزیر قدرتمند هارون، به‌طرز ناگهانی اعدام شد.
– بسیاری از برمکیان زندانی یا تبعید شدند.
– اموال آنها مصادره شد و نفوذشان از بین رفت.
طبری در این جلد درباره دلایل احتمالی این سقوط ناگهانی روایت‌های مختلفی آورده است، از جمله:
– حسادت و ترس هارون‌الرشید از قدرت بیش از حد برمکیان
– اختلافات پنهانی میان جعفر برمکی و خلیفه
– دخالت‌های بیش از حد برمکیان در سیاست و اداره کشور
پس از حذف برمکیان، هارون‌الرشید سیاست‌های خود را تغییر داد:
– اداره کشور را مستقیماً به دست گرفت و نقش وزیران را کاهش داد.
– برخی از فرماندهان نظامی و درباریان را که به برمکیان نزدیک بودند، برکنار کرد.
– به مناطق مختلف خلافت سفر کرد تا اوضاع را از نزدیک بررسی کند.
قیام‌ها و شورش‌های داخلی
در این دوره، چندین شورش در مناطق مختلف شکل گرفت که چالش‌هایی جدی برای خلافت عباسی ایجاد کرد، از جمله:
– قیام‌های علویان در خراسان و طبرستان که همچنان ادامه داشت.
– ناآرامی‌ها در شام و مصر به دلیل نارضایتی از مالیات‌ها و سیاست‌های جدید.
هارون‌الرشید همچنین پس از سرکوب برمکیان، تمرکز خود را بر نبرد با بیزانس گذاشت. در این جلد، طبری گزارش‌هایی از حملات عباسیان به مرزهای آناتولی و صلح‌های موقتی و پیمان‌های سیاسی با امپراتور بیزانس را ارائه می‌دهد.
پایان کار هارون‌الرشید
جلد دوازدهم تاریخ طبری در انتها به دوره‌ای حساس از خلافت عباسی می‌پردازد که در آن سال‌های پایانی حکومت هارون‌الرشید همراه با بحران‌های داخلی و چالش‌های خارجی است. در این دوره، اگرچه خلافت عباسی همچنان قدرتمند به نظر می‌رسد، اما نشانه‌هایی از ضعف و نارضایتی عمومی به‌تدریج نمایان می‌شود.
پس از حذف برمکیان، هارون‌الرشید سیاست‌های سختگیرانه‌تری را در پیش گرفت. در این دوره، نارضایتی‌های داخلی به اوج خود رسید. جدای از قیام در طبرستان و مازندران و شام و مصر، قیام‌هابی خراسان و ماوراءالنهر نیز به تدریج آغاز گردید.
دانلود جلد ١٢ کتاب تاریخ طبری (PDF)
دانلود رایگان کتاب PDF نایاب جلد ١٢ تاریخ طبری را به همه کاربرانی که دوستدار مطالعه و تحقیق در زمینه تاریخ جهان، تاریخ ایران بعد از اسلام و تاریخ اسلام پیشنهاد می‌کنیم. این کتاب نسخه‌ای بسیار ارزشمند و کامل، بدون حذفیات، با کیفیت فوق‌العاده بالا می‌باشد که به صورت اختصاصی توسط کافه کتاب برای استفاده کاربران گرامی، تهیه شده است.
|
دانلود جلد سیزدهم تاریخ طبری |
شناسنامه کتاب
نام کتاب: تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک) جلد دوازده
نویسنده: محمد بن جریر طبری
زبان کتاب: پارسی
فرمت کتاب: PDF
Description about this book in English: Volume 12 of “History of the Prophets and Kings” by Muhammad ibn Jarir al-Tabari is dedicated to the caliphate of Mahdi Abbasi, Hadi Abbasi, and Harun al-Rashid, and the continuation of the Abbasid policies to consolidate power, expand borders, and deal with internal and external challenges. This period is one of the most important historical periods of the Abbasid Caliphate, as it was during this period that the Abbasids attempted to consolidate their rule and give it greater legitimacy. The role of the Iranian families who served as ministers in the Abbasid court, as well as the continuation of the Iranian freedom movements, is well reflected in this volume of Tabari’s history. The life of Imam Reza is also described in this volume.
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
