کتاب نایاب حافظ و موسیقی اثری بسیار قدیمی به قلم حسینعلی ملاح می‌باشد. کتاب حاضر که توسط کاربران ارسال گردیده، نسخه‌ای کمیاب، چاپ سال ۱۳۵۱ خورشیدی می‌باشد.
معرفی کتاب حافظ و موسیقی
کتاب «حافظ و موسیقی» نوشته‌ی حسینعلی ملاح یکی از برجسته‌ترین پژوهش‌های موسیقی‌شناسانه در حوزه‌ی ادبیات فارسی است که به رابطه‌ی میان شعر حافظ و هنر موسیقی می‌پردازد. ملاح، که خود از موسیقی‌دانان و پژوهشگران برجسته‌ی قرن بیستم ایران بود، در این اثر با نگاهی دقیق، علمی و شاعرانه، پیوند ناگسستنی میان واژگان و نغمه‌ها را در غزل‌های حافظ واکاوی می‌کند.
کتاب حاصل سال‌ها تحقیق نویسنده در زمینه‌ی موسیقی ایرانی، وزن شعر فارسی و مفاهیم هنری در دیوان حافظ است. نویسنده در این اثر نشان می‌دهد که چگونه حافظ با بهره‌گیری از ریتم، توازن، و اصطلاحات موسیقایی، به زبان شعر خود نوعی آهنگ درونی بخشیده است که با روح موسیقی ایرانی در هم تنیده است.
موضوع و محتوای کتاب حافظ و موسیقی
این کتاب از چند بخش تشکیل شده است که هر بخش به بررسی جنبه‌ای از ارتباط میان شعر حافظ و موسیقی می‌پردازد. ملاح در آغاز، به مفهوم موسیقی در دوران حافظ اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که در قرن هشتم هجری، موسیقی نه‌تنها هنری شنیداری، بلکه بخشی از فرهنگ عرفانی و ادبی ایران بوده است. سپس در فصل‌های بعد، او به تحلیل ساختار موسیقایی غزل‌های حافظ، نقش وزن و قافیه، و کاربرد اصطلاحات موسیقایی در اشعار می‌پردازد.
در بسیاری از ابیات حافظ، واژه‌هایی مانند «نغمه»، «آهنگ»، «ساز»، «پردۀ عشاق» و «نای» به‌کار رفته‌اند. ملاح با بررسی دقیق این واژگان، نشان می‌دهد که حافظ تنها به قصد تصویرسازی از موسیقی سخن نگفته، بلکه از این واژگان برای بیان حال و مقام عرفانی خود بهره برده است. در نتیجه، موسیقی در شعر حافظ نه صرفاً یک موضوع، بلکه یک ابزار بیان است؛ ابزاری برای انتقال شور، عشق و حال درونی شاعر.
نگاه پژوهشی حسینعلی ملاح
یکی از نقاط قوت کتاب «حافظ و موسیقی»، دیدگاه علمی و تحلیلی حسینعلی ملاح است. او با تسلطی کم‌نظیر بر هر دو حوزه‌ی شعر و موسیقی، توانسته میان ساختار ریتمیک اشعار حافظ و نغمه‌های موسیقی ایرانی ارتباطی دقیق برقرار کند. ملاح در جای‌جای کتاب از منابع تاریخی و نظری بهره می‌گیرد، از جمله رساله‌های موسیقی دوران اسلامی، آثار صفی‌الدین ارموی، عبدالقادر مراغی و دیگر بزرگان موسیقی ایران.
او در این اثر به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد که چرا شعر حافظ تا این اندازه موسیقایی است و چرا هنگام خواندن غزل‌های او، حتی بدون موسیقی، نوعی نغمه در گوش جان طنین می‌اندازد. پاسخ ملاح روشن است: چون زبان حافظ خود موسیقی است. او وزن و آهنگ را در تار و پود زبان جا داده است.
سبک و نثر کتاب
نثر کتاب ساده و درعین‌حال پژوهشی است. حسینعلی ملاح کوشیده تا زبان خود را از پیچیدگی‌های اصطلاحات فنی به دور نگه دارد تا برای علاقه‌مندان به شعر و موسیقی قابل فهم باشد. با این حال، برای پژوهشگران حوزه‌ی ادبیات و هنر نیز منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.
در جای‌جای کتاب، نویسنده با آوردن نمونه‌هایی از ابیات حافظ، به تحلیل وزن و موسیقی درونی شعر می‌پردازد و گاهی حتی دستگاه‌های موسیقی ایرانی را با ساختار عروضی غزل‌ها مقایسه می‌کند. این ترکیب هنری و علمی، اثری کم‌نظیر پدید آورده که در نوع خود در ادبیات فارسی بی‌همتاست.
اهمیت کتاب حافظ و موسیقی در پژوهش‌های ادبی
این کتاب تنها اثری در باب حافظ‌شناسی نیست؛ بلکه پلی است میان دو هنر والا: شعر و موسیقی. این اثر نشان می‌دهد که شعر فارسی، به‌ویژه در دوره‌ی کلاسیک، از موسیقی جدا نیست و بسیاری از شاعران از جمله حافظ، مولوی و سعدی، آگاهانه از عناصر موسیقایی برای خلق حس و معنا استفاده کرده‌اند.
مطالعه‌ی این کتاب برای پژوهشگران حوزه‌ی ادبیات، موسیقی‌دانان سنتی، دانشجویان رشته‌ی موسیقی و حتی علاقه‌مندان به شعر فارسی بسیار مفید است. این اثر دید ما را نسبت به حافظ از شاعر عاشق و عارف فراتر می‌برد و او را به‌عنوان هنرمندی معرفی می‌کند که درک عمیقی از موسیقی و ریتم داشته است.
می‌توان گفت که کتاب فوق برای اکثر دانشجویان و دانش‌پژوهان رشته‌های موسیقی و هنر و ادبیات و زبان‌شناسی، اثری مفید و سودمند است. کتابی بین‌رشته‌ای که با نگاهی تحلیلی، بخش مهمی از فرهنگ ایرانی را بازآفرینی نموده.
حسینعلی ملاح کیست؟
حسینعلی ملاح (۱۳۰۴–۱۳۷۰) از نخستین موسیقی‌شناسان مدرن ایران بود. او در کنار پژوهش در زمینه‌ی موسیقی ایرانی، آثار متعددی در زمینه‌ی شناخت سازها، تاریخ موسیقی و نقش موسیقی در فرهنگ ایرانی تألیف کرد. تسلط او بر ادبیات فارسی سبب شد که بتواند میان موسیقی و شعر ارتباطی زنده و دقیق برقرار کند. کتاب «حافظ و موسیقی» یکی از مهم‌ترین و ماندگارترین آثار اوست که تا امروز نیز منبع اصلی پژوهش‌های بینارشته‌ای در این زمینه محسوب می‌شود.
دانلود چند کتاب دیگر:
آثار دانشمندان ایرانی و اسلامی در موسیقی
حافظ و کیش مهر
حافظ شیرین سخن
سفینه حافظ
چنین گفت حافظ
اندیشه و اشعار حافظ
از فروید به حافظ
دانلود کتاب حافظ و موسیقی (PDF)
کتاب «حافظ و موسیقی» اثری است که با نگاهی میان‌رشته‌ای، ما را با جنبه‌ای تازه از هنر حافظ روبه‌رو می‌کند. این اثر به ما می‌آموزد که شعر حافظ را نه‌فقط با گوش ذهن، بلکه با گوش دل بشنویم. در جهانی که موسیقی و کلام به‌تدریج از یکدیگر جدا شده‌اند، این کتاب یادآور پیوند دیرین این دو هنر در فرهنگ ایرانی است.
اگر به شعر فارسی، موسیقی سنتی، یا تحلیل‌های عرفانی و زیبایی‌شناختی علاقه دارید، مطالعه‌ی این کتاب برای شما تجربه‌ای ارزشمند و الهام‌بخش خواهد بود.
شناسنامه کتاب
نام کتاب: حافظ و موسیقی
نویسنده: حسینعلی ملاح
سال چاپ: ۱۳۵۱ خورشیدی
فرمت کتاب: PDF
زبان کتاب: پارسی
حجم فایل کتاب: کمابیش ۵ مگابایت
صفحات: ۳۰۶ برگ الکترونیکی
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
