فروید حدود 90 سال پیش کتابی نوشته است به نام «آینده یک توهم» که تعبیری است از دلایل شکلگیری مذهب در جوامع انسانی. او مدعی است بشر به مرحلهای از تمدن علمی و فرهنگی رسیده است که بد نیست آموزش و تربیت جدیدی را برای خود بنیان گذارد که وی آن را «آموزش غیرمذهبی» می نامد.
فروید به طور اساسی مذهب را توهم و تخیل انسانی میداند اما اگر به شیوه اندیشه و استدلالهایش نظر بیفکنیم متوجه میشویم که ایجاد مذهب در جوامع انسانی را ضروری و براساس واقعیتهای موجود در حیات بشر میداند.
فروید معتقد است انسان ذاتا موجود خودخواه و بسیار غریزی است. به نظر وی میل به بیشتر خواستن، لذت و خودپرستی، بشر را وامیدارد که خشونت به خرج دهد. بسیار طمعکار باشد. فقط و فقط منافغ شخصی خودش را دنبال کند.
فروید میگوید انسان در عمل یک موجود اجتماعی نیست ولی برای حفظ بقا به اجتماعش نیازمند است. او در ضمن معتقد است دنیایی که انسان در آن شکل گرفته است به خودی خود بیرحم است. به نظر او طبیعت یک اخطار بزرگ است که هر لحظه میتواند انسان را ببلعد.
او حتی این حس تخریبی طبیعت را به موضوع مرگ سوق میدهد و میگوید انسانی که اولین واحدهای اجتماعیاش را سروسامان داد عملا دست به حرکتی زد که مغایر طراحیهای فیزیکی و جسمانیاش بود. بشر در این جبر بیرحمانه طبیعت، که یا در هر فرصتی امکان شکار شدن وجود داشت اگر هم شانس می آورد و به سنین بالاتر دست مییافت بالاخره باز توسط طبیعت درونش، به مرگ کشانده میشد.
تجسم دنیای وحش و انسان ظریف و شکننده و شرایط وخیم زندگی زیاد نباید دور از واقعیت باشد. فروید از اینجا به بعد نقبی هم به تفکر روانکاویاش میزند و تصوری از انسان در این شرایط نکبتبار اولیه میدهد. او معتقد است بشر از همان کودکی با دیدن تکیهگاه نیرومندی مثل پدر، سعی کرد در بزرگسالی به دنبال یک تکیه گاه قدر قدرت شبیه پدر بگردد.
از دید باستانشناسان و مردم شناسان، بشر در طی تاریخ تحول شعور خود، یاد گرفت که به همه موجودات پیرامونش حتی اگر جان ندارد هویت و روح و جان دهد. این شیوه دیدن دنیا anthropomorphic از قدیمیترین تعریفهایی است که بشر از دنیا ساخته بود.
فروید با بیش از حد بزرگ کردن خطر طبیعتِ جاندار و هدفداری که قرار است به هر شکل ممکن او را به نیستی بکشاند قدم به قدم به این نتیجهگیری نزدیک شد که بشر راهی جز پناه بردن به توهم نداشت. توهم و خیالپردازی که به او یک یاور و تکیهگاه عظیمتر از طبیعت اعطا کرد.