"ابوبکر محمّد زَکَریای رازی " پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی است که حدود 1100 سال قبل میزیسته است. از رازی آثار ماندگاری در زمینهٔ پزشکی و شیمی و فلسفه به یادگار مانده و بهخصوص بهعنوان کاشف الکل و جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) مشهور است.
بهگفتهٔ جرج سارتن، پدر تاریخ علم:
«رازی بزرگترین پزشک ایران و جهان اسلام در زمان قرون وسطی بود.»
میتوان گفت که زَکَریای رازی جزو اولین پزشکانی است که تجربه و آزمایش کردن را وارد علم پزشکی کرده است. رازی قبل از پزشکی به کیمیا سرگرم بود و اطلاعات زیادی درباره مواد شیمیایی داشته است. او نخستین کسی است که استحالات شیمیایی را درون علم پزشکی کرد.
زَکَریای رازی نخستین کسی است که تشخیص تفکیکی بین آبله و سرخک را بیان داشتهاست. او همچنین از نخستین پزشکانی است که اسراف در دارو را بسیار مضر دانسته و معتقد بود تا ممکن است مداوا با غذا و در غیر اینصورت با داروی منفرد و ساده وگرنه با داروی مرکب به عمل آید. رازی میگوید:
«هرگاه طبیب موفق شود بیماریها را با غذا درمان کند، به سعادت رسیدهاست.»
اگرچه زَکَریای رازی به عنوان پزشک مشهور است اما بعضی از مورخان او را به نام "جراح" نیز میشناسند. از مطالعهٔ آثار وی چنین برمیآید که در جراحی صاحبنظر بودهاست. وی درباره "سنگ کلیهها و مثانه" کتابی نوشته و درآن تاکید کردهاست در صورتی که درمان سنگ مثانه با راههای طبی مقدور نباشد، باید به عمل جراحی پرداخت و در این کتاب از اسبابی که با آن عمل سنگ مثانه را انجام میداده، نام میبرد.
عمدهٔ تأثیر زَکَریای رازی در شیمی طبقهبندی او از مواد است. او نخستین کسی بود که اجسام را به سه گروه جمادی، نباتی و حیوانی تقسیم کرد. وی پایهگذار شیمی نوین است.
کشفهای بسیار به رازی نسبت داده میشود از جمله:کشف الکل
زکریای رازی درحال دیدن قاروره (نمونه ادرار بیمار)