رپورتاژ آگهی/ سوختگی می‌تواند در اثر برخورد با آتش، اشعه ماورا بنفش، مایعات داغ، الکتریسیته، رعدوبرق و برخی مواد شیمیایی رخ دهد. تمامی سوختگی‌ها به درمان و رسیدگی اولیه نیاز دارند. در صورت بروز سوختگی کلی و حتی جزئی باید سریعاً به پزشک مراجعه نمود تا اقدامات لازم انجام پذیرد. بنابراین اگر دچار سوختگی شدید، آرامش خود را حفظ نمایید زیرا امروزه میتوان با استفاده از روشهای درمانی نوین، سوختگی و جای آن را درمان نمود.
انواع سوختگی
سوختگی در 3 سطح رخ می‌دهد:
- سطحی یا درجه 1. در این نوع سوختگی فقط سطحی‌ترین لایه پوست آسیب می‌بیند و محل سوختگی قرمز و دردناک خواهد شد.
- سوختگی درجه 2. این نوع سوختگی‌ها باعث آسیب‌دیدن لایه اول و دوم پوست میشود. از علائم این سوختگی میتوان به قرمزشدن، ازبین‌رفتن پوست، ایجاد تاول، ورم و ترشحات مایع زرد و سفید از زیرپوست اشاره کرد. محل سوختگی به‌شدت دردناک خواهد بود.
- سوختگی درجه 3: این نوع سوختگی شامل آسیب‌دیدگی هر دولایه پوست به همراه بافت زیرین آن‌ها میشود. پوست آسیب‌دیده ظاهری سیاه و چرمی شکل به خود می‌گیرد و بافت سفید چربی زیر آن نمایان خواهد شد. در صورت آسیب‌دیدگی شدید ممکن است ماهیچه‌ها و استخوان‌های زیرین نیز آسیب ببیند. به دلیل این که در این نوع سوختگی عصب‌ها آسیب می‌بینند فرد درد زیادی را احساس نخواهد کرد. بااین‌حال بافت‌های اطراف آن به‌شدت دردناک میشود.
تشخیص تفاوت بین سوختگی درجه 1 و 2 سخت است. عمق سوختگی در درمان اولیه بحرانی نمی‌باشد و باید در ابتدا میزان و شدت سوختگی را مشخص نمود.
درمان سوختگی
درمان سوختگی بسته به علت و شدت آن روشهای مختلفی دارد. باید محل سوختگی را تمیز نگه داشته و آن را با بانداژ مناسب بست. همچنین برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی‌های بیشتر باید آن را با درمان‌های اولیه مناسب درمان نمود.
کمک‌های اولیه برای سوختگی
شخص را از خطر و آسیب‌دیدگی بیشتر دور کنید. محل سوختگی را برای 20 دقیقه زیر شیر آب سرد بگیرید. در صورت لزوم دیگر قسمت‌های بدن را پوشانده تا مانع ازدست‌دادن حرارت آن‌ها شوید.
لباس‌های سوخته شده را فقط در صورتی میتوان خارج کرد که به بافت سوختگی نچسبیده باشند. در صورت چسبیدن لباس به بافت سوخته به‌هیچ‌عنوان آن‌ها را خارج نکنید.
مواد شیمیایی مانند اسیدها و مواد قلیایی باید به طور کامل و برای حداقل 20 دقیقه با آب شسته شوند؛ اما مراقب باشید تا در هنگام شست‌وشو این مواد بر روی دیگر قسمت‌های پوست ریخته نشوند. گرفتن دوش سرد برای این کار مناسب می‌باشد.
مراقبت‌های لازم برای سوختگی درجه 1 شامل استفاده از داروهای مسکن و بانداژ سوختگی میشود. همچنین برای جلوگیری از بروز عفونت باید هر روز آن را چک نمود و تمیز کرد.
قبل از سردشدن کامل سوختگی‌های درجه 2 و 3 و رسیدگی پزشکی از هیچ چیزی به جز آب سرد برای درمان آن‌ها استفاده نکنید.
سوختگی‌های وسیع شامل هرگونه سوختگی که بیش از 20% سطح بدن افراد بزرگسال و 10% سطح بدن کودکان را در بر بگیرد میشود.
این سوختگی‌ها به رسیدگی اورژانسی نیاز دارند. سریعاً محل سوختگی را با آب سرد شست‌وشو دهید و به اورژانس تماس بگیرید. توصیه میشود برای شست‌وشو از دوش آب سرد یا ولرم استفاده کنید.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
در صورت وسیع بودن محل سوختگی و درصورتی‌که مفاصل آسیب‌دیده باشند به تمرینات فیزیوتراپی احتیاج است. این تمرینات کمک می‌کنند پوست کشیده شده و مفصل حالت انعطافی خود را حفظ نماید. دیگر تمرینات به تقویت عضلات و تناسب و هماهنگی آن‌ها کمک می‌کنند.
علاوه بر این درصورتی‌که در انجام فعالیت‌های روزمره خود با مشکل مواجه شدید می‌توانید از کاردرمانی کمک بگیرید.
جراحی و دیگر پروسه‌های درمانی
برای درمان سوختگی ممکن است به یک یا چند مورد از مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است احتیاج داشته باشید:
- دستگاه‌های کمک تنفسی. درصورتی‌که گردن و صورت شما سوخته باشد ممکن است گلو به دلیل تورم بسته شود. در این صورت پزشک یک لوله را وارد نای و ریه‌ها کرده تا اکسیژن کافی به بدن برسد.
- لوله تغذیه. افراد که دچار سوختگی شدید شده و یا دچار سوءتغذیه گشته‌اند به تغذیه کمکی احتیاج خواهند داشت. به همین دلیل پزشک یک لوله تغذیه را از طریق بینی وارد معده آن‌ها می‌کند.
- تسهیل و افزایش گردش خون در اطراف جای زخم. درصورتی‌که اسکار و جای زخم سوختگی به طور کامل اطراف اندام‌های حرکتی را بپوشاند ممکن است جریان و گردش خون را مختل کند. اسکار روی قفسه سینه نفس‌کشیدن را مشکل می‌سازد. به همین دلیل پزشک برای تسهیل روند گردش خون این بافت‌ها را می‌برد.
- پیوند پوست. پیوند پوست یک پروسه جراحی است که در آن پزشک بخش‌های از پوست سالم بدن بیمار را برداشته و به کمک آن پوست بخش‌های سوخته شده را ترمیم می‌نماید. میتوان به‌عنوان یک درمان موقت از پوست اهدایی افراد فوت شده یا خوک استفاده نمود.
- جراحی پلاستیک. جراحی پلاستیک (ترمیمی) به بازسازی و بهبود ظاهر بافت سوخته شده و افزایش انعطاف مفاصل آسیب‌دیده کمک می‌کند.
پروسه درمان و بهبودی
درمان سوختگی درجه یک و 2 گاهی چند روز زمان می‌برد. در طول این زمان باید به‌خوبی محل سوختگی را بررسی کرد تا از بروز عفونت در آن جلوگیری نمود. برخی از علائم عفونت شامل موارد زیر میشود:
- گسترش قرمزی پوست در اطراف محل سوختگی
- تغییر ظاهر زخم
- داشتن تب و برطرف‌نشدن آن به کمک استامینوفن
با پیشرفت روند درمان ممکن است پوست دچار خارش شود که در برخی موارد بسیار عذاب‌آور خواهد بود. این عارضه طبیعی است و به‌مرورزمان کمتر میشود. استفاده متعدد از لوسیون پوست را مرطوب نگه داشته و از خارش آن می‌کاهد. در صورت شدید بودن میزان خارش میتوان از داروهایی نظیر بنادریل استفاده کرد.
محل زخم باید تمیز بوده و هر روز بانداژ آن تعویض شود. در صورت داشتن هرگونه نگرانی و سؤال با پزشک خود مشورت نمایید. بعد از بهبودی و ترمیم پوست از قرارگرفتن آن در معرض تابش مستقیم خورشید خودداری کنید و همیشه از کرم‌های ضدآفتاب استفاده نمایید.
علاوه‌براین، درصورتی‌که سوختگی از خود اسکار و جای زخم به‌جای گذاشت می‌توانید آن را درمان نمایید. امروزه درمان اسکار سوختگی به کمک لیزر از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است و بهترین روش برای ازبین‌بردن جای زخم محسوب میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟
بعد از گذراندن این مراحل باید تصمیم گرفت که آیا به درمان‌های دیگری نیز نیاز هست یا خیر. در صورت بروز موارد زیر به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید:
- سوختگی بزرگ‌تر از سایز دست شخص آسیب‌دیده.
- سوختگی عمیق در هراندازه ای که باعث سفید و چرمی شکل شدن پوست شود.
- سوختگی صورت، گردن، دست‌وپا، مفاصل و یا اندام تناسلی.
- سوختگی با برق یا هرگونه مواد شیمایی.
- هر آسیب‌دیدگی دیگری که به درمان نیاز دارد.
- داشتن علائم شوک مانند سردشدن پوست، عرق‌کردن، تنفس تند و کوتاه، ضعف و سرگیجه.
همچنین درصورتی‌که شخصی که دچار سوختگی است موارد زیر را داشته باشد، باید به یک متخصص سوختگی مراجعه کند:
- کمتر از 10 سال داشته باشد.
- داشتن بیماری خاص مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، ریوی یا دیابت.
- پایین‌بودن سطح ایمنی بدن به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند اچ‌آی‌وی یا ایدز و یا انجام شیمی‌درمانی.
درصورتی‌که فرد دود استنشاق کرده باشد نیز باید سریعاً به پزشک مراجعه کند. برخی از علائم ممکن است با تأخیر بروز پیدا کنند از جمله:
- سرفه
- گلودرد
- سختی در تنفس
- خشکی و سوختگی موی بینی
- سوختگی صورت
همچنین درصورتی‌که به‌صورت عمدی آسیب‌دیده باشید و یا گمان می‌کنید فرد دیگری به‌صورت عمدی آسیب‌دیده است باید به اورژانس مراجعه کنید.
همچنین در مجله کافه کتاب بخوانید:
