کتاب دیوان شمس طبسی شامل اشعار قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی می‌باشد. این کتاب به اهتمام تقی بینش تصحیح شده و در سال ۱۳۴۳ خورشیدی منتشر گردیده است.
معرفی شمس طبسی و دیوان اشعار او
ادبیات فارسی در طول تاریخ پر از چهره‌هایی است که هرکدام به سهم خود در غنای این میراث نقش داشته‌اند. وقتی نام شاعران بزرگ مثل سعدی، حافظ یا مولانا به میان می‌آید، کمتر کسی به یاد شاعرانی می‌افتد که در دوره‌های پیشین خوش درخشیدند، اما امروز چندان شناخته‌شده نیستند. یکی از این چهره‌ها، شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی، معروف به شمس طبسی است. شاعری از دیار طبس از خطه خراسان که در قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری می‌زیست و دیوانی ارزشمند از خود به‌جا گذاشت.
زندگی‌نامه شمس طبسی
شمس طبسی در شهر کویری و تاریخی طبس چشم به جهان گشود. تاریخ دقیق تولد او روشن نیست، اما می‌دانیم که در نیمه دوم قرن ششم هجری می‌زیسته و در سال ۶۲۴ هجری قمری در شهر هرات درگذشته است.
شمس از همان کودکی در محیطی مذهبی و علمی پرورش یافت. پدرش مردی اهل فضل بود و او را به تحصیل علوم دینی و ادبی تشویق کرد. در آن دوران، طبس و شهرهای خراسان از مراکز مهم علمی و ادبی جهان اسلام به شمار می‌رفتند. شاعران و دانشمندان بسیاری در این منطقه پرورش یافتند و شمس طبسی نیز یکی از آنان بود.
او در جوانی برای ادامه تحصیل به شهرهای مختلف خراسان سفر کرد و در محضر استادانی چون رضی‌الدین نیشابوری دانش آموخت. همین ارتباط‌ها سبب شد که هم از نظر علمی و هم از نظر ادبی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
محیط فرهنگی و تاریخی زمانه او
برای درک بهتر شعر شمس طبسی باید کمی به زمانه‌اش نگاه کنیم. قرن ششم هجری، دوره‌ای پرآشوب و در عین حال پربار برای ادبیات فارسی بود. در این دوره:
- سلسله‌های محلی در خراسان قدرت داشتند.
- فرهنگ ایرانی پس از حمله‌های متوالی، در حال بازسازی خود بود.
- شاعران زیادی در خراسان و ماوراءالنهر می‌زیستند و رقابت شعری شدیدی میان آنان برقرار بود.
در چنین فضایی، شمس طبسی به‌عنوان شاعری قصیده‌سرا مطرح شد. اشعارش بیشتر در مدح امرا و بزرگان زمان بود، زیرا شاعران آن دوران برای معاش خود به حمایت پادشاهان و بزرگان نیاز داشتند.
جایگاه شمس طبسی در میان شاعران هم‌عصر
اگرچه نام شمس طبسی امروز کمتر شنیده می‌شود، اما در زمان خودش شاعری شناخته‌شده و پرآوازه بود. او در میان درباریان هرات و نیشابور احترام داشت و قصایدش مورد توجه قرار می‌گرفت.
در قیاس با بزرگانی چون انوری یا خاقانی، شاید شعر شمس طبسی عمق فلسفی و پیچیدگی زبانی کمتری داشته باشد، اما سادگی و روانی بیانش او را برای مخاطبان جذاب کرده بود.
دیوان شمس طبسی
یکی از مهم‌ترین یادگارهای او دیوان اشعار است که حدود ۲۲۰۰ بیت شامل قصاید، غزلیات و رباعیات را دربرمی‌گیرد. بیشتر اشعار او قصاید مدحی است، اما غزل‌ها و رباعیات نیز در دیوانش دیده می‌شود.
بخش بزرگی از شعر شمس طبسی به مدح امرا، وزرا و بزرگان زمان اختصاص دارد. او با زبانی ساده و در عین حال پرشور، شخصیت‌های سیاسی و نظامی را ستایش می‌کرد.
در برخی از اشعارش مضامین اخلاقی و پندآموز دیده می‌شود. او انسان را به نیکوکاری، پرهیز از غرور و توکل بر خدا دعوت می‌کند.
اگرچه کمتر از شاعران بزرگ به وصف طبیعت پرداخته، اما در برخی اشعارش نشانه‌هایی از توجه به زیبایی‌های طبیعت خراسان و کویر طبس به چشم می‌خورد.
در چند رباعی و غزل، نشانه‌هایی از اندیشه‌های عرفانی دیده می‌شود. هرچند این مضامین به گستردگی اشعار سنایی یا عطار نیست، اما نشان می‌دهد که شمس طبسی از جریان‌های فکری زمان خود بی‌خبر نبوده است.
سبک و ویژگی‌های زبانی
- سادگی بیان: شعر او نسبت به شاعران پرآرایه‌ای چون خاقانی ساده‌تر است.
- روانی کلام: وزن و موسیقی اشعارش دلنشین است.
- کم‌گرایی در صنایع لفظی: بیشتر به محتوا توجه دارد تا بازی‌های زبانی.
- توجه به اخلاق: در لابه‌لای مدایح، نکات اخلاقی و حکمت‌آمیز دیده می‌شود.
تأثیرگذاری و اهمیت تاریخی
شمس طبسی در میان شاعران هم‌دوره خود توانست نامی به‌دست آورد و آثارش الهام‌بخش برخی از شاعران پس از او شد. دیوان او امروز برای پژوهشگران ارزشمند است، زیرا نشان می‌دهد ذوق شعری در شهرهای کوچکی چون طبس هم رواج داشته و محدود به مراکز بزرگ فرهنگی نبوده است.
از سوی دیگر، مطالعه اشعار او به ما کمک می‌کند تا فضای ادبی و اجتماعی قرن ششم هجری را بهتر بشناسیم؛ فضایی که در آن مدیحه‌سرایی نقش مهمی در حیات ادبی داشت.
شمس طبسی یکی از شاعرانی است که شاید امروز کمتر شناخته شده باشد، اما در زمانه خود نامدار بود. او با دیوانی شامل بیش از دو هزار بیت، نقشی قابل توجه در ادبیات فارسی ایفا کرد. سادگی و روانی کلامش، همراه با مضامین اخلاقی و مدایح سیاسی، تصویری از شاعری می‌دهد که میان دربار و مردم می‌زیست.
شناخت شمس طبسی به ما یادآور می‌شود که ادبیات فارسی تنها متعلق به چند شاعر بزرگ نیست، بلکه صدها شاعر دیگر نیز در شکل‌گیری این میراث نقش داشته‌اند. بازخوانی و معرفی این چهره‌ها وظیفه‌ای بر دوش دوستداران فرهنگ و ادب است.
دانلود چند کتاب مشابه:
کلیات دیوان خلیلی
بندی چو دلتنگی
دیوان اشعار روح‌القدس
زمزمه‌ها
دیوان دهخدا
دانلود کتاب دیوان شمس طبسی (PDF)
دانلود کتاب PDF دیوان شمس طبسی را به همه علاقمندان و دوستداران ادبیات شیرین پارسی پیشکش میکنیم. این کتاررا کاربران تهیه و در کافه‌کتاب بارگزاری کرده‌اند. کتاب حاضر نسخه‌ای بسیار نفیس، چاپ سال ۱۳۴۳ خورشیدی می‌باشد.
شناسنامه کتاب
نام کتاب: دیوان شمس طبسی
نویسنده: قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی
تصحیح: تقی بینش
سال چاپ: ۱۳۴۳ خورشیدی
فرمت کتاب: PDF
زبان کتاب: پارسی
حجم فایل کتاب: کمتر از ۲ مگابایت
صفحات: ۱۹۷ برگ الکترونیکی
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
