کتاب “از خندق تا دیوار” اثری مشترک از شهروز ملاح و مهرشاد ملاح می‌باشد.
منطقه انزان در غرب استان گلستان قرار دارذ و از ادوار قدیم به عنوان دروازه استرآباد و مرزی بین طبرستان و استرآباد معروف بوده است. از دوره ناصرالدین‌شاه قاجار این منطقه را به عنوان بلوک‌دوم انزان معرفی می‌نمودند که بخشی از حوضه استرآباد بوده است.
در این کتاب به تاریخ پربار منطقه در از چند‌هزار سال پیش که به عنوان یک دولت‌شهر تحت عنوان “تمیس” معروف بود، پرداخته شده است. تمیش، نخستین مرکز حکومتی ایالت طبرستان در ادوار تاریخی بوده و همواره از اهمیت و موقعیت ویژه‌ای در فلات ایران برخوردار بوده است.
این کتاب به بررسی سیر تحولات این دولت‌شهر از دوران اوج تا جنگ‌های فرسایشی و اضمحلال و نابودی آن در ادوار گوناگون تا چند سده پس از ورود اعراب به ایران می پردازد.
در قسمتی دیگر از این کتاب به حدود و مرزهای این منطقه و آثار تاریخی آن علی‌الخصوص بزرگترین اثر تاریخی همچون «جر» یا «خندق کلباد» در غرب انزان و «دیوار تمیشه» در شرق انزان که هر دو در طول تاریخ به عنوان مرزهای دولت‌شهر تمیس و انزان بوده، پرداخته شده است. انزان در سمت غرب به توسط «جر کلباد» یا «خندق کلباد» از مازندران یا طبرستان جدا و در سمت شرق نیز در طی ادوار کهن تا چند قرن پیش به توسط دیوار معروف به تمیشه از ناحیه استرآباد جدا می‌شد.
همچنین در این کتاب به معرفی مجموعه روستاها و شهرها در طول جاده ساسانی یا جاده شاه‌عباسی و همچنین تشریح شرایط اقلیمی و جغرافیایی و ابنیه‌های تاریخی منطقه پرداخته شده است.
مطالعه کتاب از خندق تا دیوار را به پژوهشگران و دوست‌داران کتاب‌های تاریخ محلی و تاریخ اقوام پیشنهاد می‌کنیم.
به‌دلیل داشتن حق‌نشر، این کتاب دارای نسخه‌الکترونیک نیست.
برای تهیه نسخه چاپی کتاب، به کتاب‌فروشی‌های سراسر کشور مراجعه کنید.
