کوروش هخامنشی پس از منقرض کردن مادها، کشور را تحویل فرزندش کمبوجیه داد. کمبوجیه نیز پس از فتح مصر و الحاق آن به ایران، در مسیر برگشت به پارس از دنیا رفت. این میراث به داریوشبزرگ رسید.
داریوش تمدن پیشرفته و نوینی را ایجاد کرد که در خاورمیانه و جهان بینظیر بود. با شکلگیری تمدن ایرانی، سلطنت از آسمان به زمین کشیده شد؛ نمایندگان خدایان جنگافروز از عرش خدائی به زیر کشیده شدند.
معبد و روحانیون انواع ادیان الهی و غیرالهی که در انواع تمدنهای پیشین از سومر و عیلام تا مصر و یونان و از ماد و پارس تا هند و سند برای هزاران سال شیره کار و تلاش انسانها را میمکید و انسان را برده متولیان خویش میدانست، حیثیت و جایگاه پیشین خود را از دست داد و سلطنت با هدف رشد معرفت انسانی و پرورش اذهان صلحدوست و مداراگر در خدمت انسانسازی و جهانسازی قرار گرفت.
خدایان خشمآور و جهانسوز و جبار و قهار و مکار و متکبرِ حامیِ پیشینهی سلطنتهای خاورمیانهای که به جز بندگان خودشان با تمام مردم جهان در کینه و دشمنی و خواهان نابودی آنان بودند جایشان را به شاهنشاهی دادند که خدایش (اهورامزدا) تنها سلطه بر روح و معنویات داشت و باسپان راستی و دشمن دروغ و آفرینندهی خِرَد انسانی و شادی و برقرار کننده و دوستدارنده امنیت و آرامش و صلح بود.
این شعاری بود که داریوش بزرگ همواره تکرار میکرد و بر بلندای صخرهها و در کنار نگارهها نقش میکرد تا درس خردورزی و شادزیستی به انسانها بدهد.
با شکلگیری تمدن ایرانی، شاه دیگر همچون شاهان دیرینه میانرودان و مصر مدعی نبوت و عصمت و تقدس فرا بشری نبود. او تقدس خویش را از راه خدمتگزاری به بشریت به دست میآورد نه از آسمان.
منبع:
خنجی، امیرحسین، بازخوانی تاریخ ایران، نشر الکترونیک