کتاب نایاب “سفرنامه تاورنیه” یک اثر قدیمی به قلم ژان باتیست تاورنیه جهانگرد فرانسوی قرن ۱۷ میلادی می‌باشد که توسط حمید ارباب‌شیرانی به فارسی ترجمه شده است.
این جهانگرد بزرگ، در سال ۱۶۰۵ در فرانسه زاده شد. خانواده او دارای اصلیتی بلژیکی بودند و اکثرا در مشاغل نقشه‌نگاری فعالیت داشته و جغرافی‌دان بودند. رشد کردن در یک خانوده جغرافی‌دان، شوق سفرکردن و دیدن دنیا را در تاورنیه برانگیخت. تاورنیه تا ۲۲ سالگی تقریبا تمام اروپا را دیده بود و مدام در سفر بود. او سپس بنابر سلسله‌وقایعی، راهی آسیا می‌شود. چندین‌بار سفر به آسیا می‌کند و مجموعا ۹ بار ایران را می‌بیند. آخرین سفر او به ایران در ۱۶۶۸ میلادی بود. او در ۱۶۸۹ میلادی در حالی که بالای ۸۰ سال داشت، به سمت مسکو حرکت می‌کند. آهنگ آن را داشت که پس از مسکو بار دیگر به ایران برود اما این اتفاق نیافتاد چرا که پیش از رسیدن به ایران و در شهر اسمولسنگ زندگی را بدرود گفت و درگذشت.
تاورنیه رهآورد سفرهای خود را در کتاب‌های متعددی نوشت. کتاب‌های او حاوی نکات بسیار ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ و جغرافیای ایران است. او به دربار صفوی نیز رفت‌‌وآمد داشت و از همین‌روی، اطلاعات بسیار ارزشمندی از دربار صفوی در نوشته‌های او موجود است. تاورنیه در مورد ایرانیان می‌نویسد:
ایرانیان باهوش‌ترین مردمان آسیا هستند و در عقل و درایت هم‌رده با اروپاییان هستند. مهم‌ترین مشخصه‌ی ایرانیان میهمان‌نوازی آنان هستند. همچنین آن‌ها دوست‌دار نظم و انصاف هستند و بسیار بر هنر ارج می‌نهند. ایران در آسیا به منزله فرانسه در اروپاست.
مباحث مطرح شده در این کتاب به طور خلاصه این‌گونه است:
- – جغرافیای انسانی، حیوانی، گیاهی و طبیعی ایران با معرفی گل‌ها و جانوران و شرایط زیست‌بومی و آب‌و‌هوای مناطق گوناگون ایران‌زمین و ذکر حدود جغرافیایی ایران.
- – ذکر اصفهان پایتخت ایران در زمان صفویه و اطراف آن.
- – سخن‌راندن از مذهب شیعه و مراسمات مذهبی ایرانیان نظیر عزاداری برای امام حسین و کیفیت برگزاری جشن عید قربان.
- – در باب زرتشتیان، اصل و نسب آن‌ها، زرتشت و زمان زندگی او، کتاب‌های زرتشتی، خلقیات، آداب‌و‌رسوم، جشن‌ها، چگونگی برگزاری مراسمات ازدواج و تشییع جنازه و…
- – ارمنی‌های ایران و آداب‌و‌رسوم آن‌ها.
- – دربار ایران و شرح گفتگوهایی که با شاه و درباریان انجام داده است.
- – نسب‌نامه صفویان و شرح احوال پادشاهان صفوی
- – اخلاق و آداب‌و‌رسوم ایرانیان.
- – پزشکی در ایران، خوراکی‌های ایرانی، چگونگی برگزاری مراسماتی نظیر ازدواج و تشییع جنازه و…
- – درباره برخی از شهرهای ایران نظیر شیراز، بندرعباس، هرمز، قزوین و….
این کتاب یک اثر بسیار جذاب می‌باشد. هرچند که نویسنده اندکی بی‌ذوق بوده و بسیاری از آثار هنری و تاریخی ایران مثل تخت‌جمشید را به صورت ضمنی و سریع توصیف کرده و از آن می‌گذرد، اما به طور کلی اثری است که می‌توان با مطالعه آن بسیاری از رسوم و خلقیات اجدادمان را بازشناسی کنیم.
مطالعه کتاب سفرنامه تاورنیه را به پژوهشگران جغرافیای تاریخی، محققان تاریخ ایران پس از اسلام و همه دوست‌داران سفرنامه‌ها و کتاب‌های مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین، پیشنهاد می‌کنیم.
کتاب‌های جایگزین:
دانلود سفرنامه آگوست بن‌تان
دانلود سفرنامه ابن‌جبیر
دانلود سفرنامه پلان کارپن
دانلود سفرنامه ابن‌فضلان
دانلود سفرنامه دُن گارسیا دِ سیلوا فیگوئرا
دانلود سفرنامه ابودلف
دانلود سفرنامه کلاویخو
دانلود سفرنامه ناصرخسرو
به‌دلیل داشتن حق‌نشر، این کتاب دارای نسخه‌الکترونیک
نیست. برای تهیه نسخه چاپی کتاب، به کتاب‌فروشی‌های
سراسر کشور مراجعه کنید.
