کتاب خانه آن مرحوم نمایشنامه‌ای داستانی قدیمی از نویسنده اهل کشور ترکیه، ناظم حکمت می‌باشد. این کتاب را مقصود فیض مرندی به فارسی ترجمه کرده و کتاب فوق در حدود نیم‌قرن پیش منتشر شده است.
معرفی کتاب نمایشنامه خانه آن مرحوم
نمایشنامه «خانه آن مرحوم» یکی از آثار شاخص و در عین حال کمتر‌شناخته‌شده‌ی ناظم حکمت، شاعر و نمایشنامه‌نویس برجسته‌ی تُرک، است که به‌خوبی جهان‌بینی انتقادی و نگاه اجتماعی او را بازتاب می‌دهد. این نمایشنامه، داستانی ساده و در عین حال پیچیده از زندگی خانوادگی پس از مرگ یک فرد است؛ ماجرایی که با تقسیم ارث آغاز می‌شود اما خیلی زود به بازتابی عمیق‌تر از مناسبات انسانی، اجتماعی و اخلاقی بدل می‌گردد.
خانه‌ای که زمانی مأمن و جایگاه اقتدار پدر بوده است، پس از مرگ او به میدان نزاع و کشمکش فرزندان و خویشان تبدیل می‌شود. در نگاه اول، این داستان ممکن است تنها بازتابی از حرص و آز خانوادگی به نظر برسد، اما حکمت با نگاهی نافذ نشان می‌دهد که چگونه چنین موقعیت‌های ظاهراً کوچک، حقیقت‌های بزرگ اجتماعی را برملا می‌سازند: از فروپاشی ارزش‌ها گرفته تا سلطه پول و دارایی بر روابط انسانی.
این نمایشنامه با زبانی طنزآمیز و گاه تلخ، خواننده یا تماشاگر را به یاد موقعیت‌هایی می‌اندازد که در زندگی شخصی یا اجتماعی با آن روبه‌رو بوده است. همین ویژگی جهان‌شمول سبب شده «خانه آن مرحوم» در هر جامعه‌ای، از ترکیه و ایران گرفته تا دیگر کشورها، مورد توجه قرار گیرد.
خلاصه داستان
نمایشنامه در فضایی بسته آغاز می‌شود: خانه‌ای قدیمی که صاحب آن، پدری مقتدر و در عین حال پیچیده، به‌تازگی درگذشته است. خانه پر از خاطرات، اشیاء قدیمی و یادگاری‌هایی است که هر یک معنایی خاص برای اعضای خانواده دارد. اما مرگ پدر همه چیز را تغییر می‌دهد. فرزندان و بستگان، که تا پیش از آن در سایه او زندگی می‌کردند، حالا خود را در برابر مسئله تقسیم ارث می‌بینند.
هر یک از شخصیت‌ها با دیدگاهی متفاوت وارد ماجرا می‌شود:
- یکی تنها به سهم مالی خود فکر می‌کند.
- دیگری به ارزش‌های معنوی و خاطرات خانوادگی می‌اندیشد.
- برخی هم می‌خواهند با حیله و سیاست سهم بیشتری از خانه و دارایی‌ها نصیب خود کنند.
در طول نمایش، کشمکش میان شخصیت‌ها شدت می‌گیرد. دیالوگ‌ها پر از کنایه، طعنه و آشکار شدن رازهای پنهانی است. خانه‌ای که باید نماد اتحاد و یادگاری از مرحوم باشد، به صحنه نزاع و گاه رسوایی خانوادگی بدل می‌شود. در پایان، چیزی که باقی می‌ماند نه تنها از هم پاشیدگی خانواده، بلکه نمایی از جامعه‌ای است که ارزش‌های انسانی در آن قربانی مادیات و منفعت‌طلبی شده‌اند.
مضامین و درون‌مایه‌ها
۱. حرص و آز
اصلی‌ترین مضمون نمایش، حرص و طمع است. تقسیم ارث تنها بهانه‌ای برای نشان دادن این ویژگی انسانی است که در شرایط بحرانی آشکار می‌شود. حکمت به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه انسان‌ها در مواجهه با مال و ثروت، حتی پیوندهای خونی و خانوادگی را زیر پا می‌گذارند.
۲. فروپاشی اخلاق
نمایشنامه نقدی صریح بر اخلاقیات اجتماعی است. ارزش‌هایی مانند احترام، همدلی و انصاف در طول نمایش یکی‌یکی فرو می‌ریزند. شخصیت‌ها با فاش کردن رازها و باج‌خواهی از یکدیگر، نشان می‌دهند که اخلاق تنها نقابی بر چهره روابط اجتماعی بوده است.
۳. طنز تلخ
گرچه موضوع نمایش تراژیک است، اما حکمت از طنز برای پیشبرد روایت استفاده می‌کند. طنزی که نه برای خنداندن، بلکه برای برانگیختن تأمل به کار می‌رود. خواننده یا تماشاگر در حین خندیدن، تلخی حقیقت را در عمق وجودش احساس می‌کند.
۴. نقد جامعه
«خانه آن مرحوم» تنها داستان یک خانواده نیست. این خانه نمادی از جامعه‌ای بزرگ‌تر است؛ جامعه‌ای که با از دست دادن اقتدار و ارزش‌های بنیادین خود، دچار تفرقه و آشوب می‌شود. نزاع بر سر ارث در واقع تمثیلی از نزاع‌های اجتماعی و سیاسی است که منافع فردی را بر منافع جمعی ترجیح می‌دهند.
زبان و دیالوگ‌های نمایشنامه خانه آن مرحوم
یکی از ویژگی‌های برجسته این نمایشنامه، زبان آن است. دیالوگ‌ها سرشار از ایجاز، کنایه و شوخ‌طبعی‌اند. هر جمله در عین سادگی، لایه‌ای از معنا را در دل خود پنهان دارد. شخصیت‌ها با زبان خودشان تعریف می‌شوند و هیچ‌کس شبیه دیگری حرف نمی‌زند. همین ویژگی، اثر را زنده و باورپذیر می‌کند.
ریتم دیالوگ‌ها تند است و همین باعث می‌شود تنش میان شخصیت‌ها همیشه در حال افزایش باشد. مخاطب در هر لحظه انتظار یک درگیری تازه یا افشای راز دیگری را دارد.
شخصیت‌ها
پدر (مرحوم)
گرچه او در نمایش حضور ندارد، اما سایه‌اش همه جا سنگینی می‌کند. او نماد اقتدار و انسجام گذشته خانواده است. نبودش سبب آشکار شدن بحران‌ها می‌شود.
فرزندان
هر یک نماینده نوعی نگرش اجتماعی‌اند:
- فرزند اول: مادی‌گرا، تنها به ثروت می‌اندیشد.
- فرزند دوم: احساسی و سنتی، به دنبال حفظ خاطرات است.
- فرزند سوم: سیاست‌ورز و حیله‌گر، که می‌خواهد از شرایط بهره‌برداری کند.
دیگر بستگان
حضور آن‌ها بیشتر برای تکمیل فضای رقابت و نزاع است. هر یک در تضاد یا اتحاد موقت با دیگری قرار می‌گیرد و صحنه‌ای تازه از بحران را شکل می‌دهد.
جایگاه نمایش در ادبیات نمایشی
«خانه آن مرحوم» از جمله آثاری است که می‌توان آن را پلی میان تئاتر کلاسیک و تئاتر مدرن دانست. ساختار آن ساده و سنتی است، اما مضامینش کاملاً مدرن و امروزی‌اند. این اثر نشان می‌دهد که ناظم حکمت نه تنها شاعری برجسته، بلکه نمایشنامه‌نویسی توانا نیز بوده است.
در ایران، ترجمه این نمایشنامه سبب شد مخاطب فارسی‌زبان نیز با جهانی که حکمت تصویر کرده آشنا شود. استقبال از آن گواهی است بر اینکه مضامین اثر محدود به مرزهای جغرافیایی نیستند، بلکه جهانی و جاودانه‌اند.
زندگی‌نامه ناظم حکمت
ناظم حکمت در سال ۱۹۰۲ در شهر سالونیک (که آن زمان بخشی از امپراتوری عثمانی بود و بعدها به یونان پیوست) متولد شد. خانواده او از طبقه‌ای مرفه و فرهنگی بودند. پدرش کارمند دولتی و مادرش زنی با ذوق هنری بود. همین محیط خانوادگی، از کودکی او را با ادبیات و هنر آشنا کرد.
دوران کودکی‌اش با تغییرات بزرگ سیاسی و اجتماعی عثمانی هم‌زمان بود. او شاهد فروپاشی امپراتوری و آغاز دگرگونی‌های عمیق اجتماعی بود. این تجربه‌ها در شکل‌گیری جهان‌بینی انتقادی او نقش مهمی داشتند.
در نوجوانی به مدرسه دریایی رفت، اما علاقه‌اش به ادبیات باعث شد خیلی زود آن را رها کند. پس از مدتی، برای ادامه تحصیل به مسکو رفت. زندگی در شوروی، او را با اندیشه‌های جدید و جریان‌های سیاسی و اجتماعی مترقی آشنا کرد. این آشنایی مسیر زندگی او را تغییر داد.
بازگشتش به ترکیه با دشواری همراه بود. او به دلیل گرایش‌های سیاسی‌اش تحت تعقیب قرار گرفت و سال‌های طولانی از عمر خود را در زندان گذراند. دوران زندان، یکی از سخت‌ترین و در عین حال پربارترین دوره‌های زندگی او بود. او در همین سال‌ها به نوشتن ادامه داد و آثارش روحیه مقاومت و امید را بازتاب می‌دادند.
پس از آزادی، همچنان تحت فشار حکومت قرار داشت و ناچار شد به تبعید برود. سال‌های تبعید در کشورهای مختلف گذشت، اما مسکو به خانه دوم او تبدیل شد. در آنجا زندگی آرام‌تری داشت، هرچند دلتنگ وطن بود.
زندگی شخصی حکمت نیز پر فراز و نشیب بود. چندین بار ازدواج کرد و روابط عاطفی‌اش همواره با پیچیدگی همراه بود. دوستان و نزدیکانش او را انسانی پرشور، صمیمی و در عین حال حساس می‌دانستند.
او در سال ۱۹۶۳ در مسکو درگذشت. مرگش پایانی بود بر زندگی پرماجرایی که سرشار از مبارزه، عشق و آفرینش بود. حکمت نه تنها به‌عنوان یک شاعر و نمایشنامه‌نویس، بلکه به‌عنوان نمادی از آزادی‌خواهی و ایستادگی در تاریخ معاصر ترکیه و جهان باقی ماند.
دانلود چند کتاب دیگر:
بازی سرنوشت
برادر زندگی زیباست
آرایش درونی
کلبه عمو تام
نامه سن‌میکله
دانلود کتاب خانه آن مرحوم (PDF)
نمایشنامه «خانه آن مرحوم» بیش از آنکه داستان یک خانواده باشد، روایتی از جامعه‌ای در حال فروپاشی اخلاقی و اجتماعی است. ناظم حکمت با نگاهی تیزبین و طنزی تلخ، نشان می‌دهد که چگونه انسان‌ها در مواجهه با مرگ و میراث، چهره واقعی خود را آشکار می‌کنند.
اهمیت این اثر نه تنها در موضوع جهانی و همیشگی‌اش است، بلکه در شیوه روایت، زبان و شخصیت‌پردازی آن نیز نهفته است. این نمایشنامه همچنان تازه و معاصر به نظر می‌رسد، چرا که مسائلی را مطرح می‌کند که هنوز هم دغدغه انسان امروز است: حرص، فروپاشی اخلاق، و کشمکش میان فرد و جمع.
زندگی ناظم حکمت نیز خود گواهی بر همین دغدغه‌هاست. او انسانی بود که در دل طوفان‌های سیاسی و اجتماعی قرن بیستم زیست و هرگز از بیان حقیقت و دفاع از آزادی دست نکشید. «خانه آن مرحوم» آیینه‌ای است از جهان او؛ جهانی پر از تناقض، درد، امید و مقاومت.
دانلود کتاب PDF خانه آن مرحوم را به کاربران علاقمند و دوست‌دار مطالعه کتاب‌های نمایشنامه و ادبیات کلاسیک پیشنهاد می‌کنیم. این کتاب توسط کاربران از روی قدیمی‌ترین نسخه موجود اسکن شده و برای استفاده همگان در کافه کتاب بارگزاری گردیده است.
شناسنامه کتاب
نام کتاب: خانه آن مرحوم
نویسنده: ناظم حکمت
مترجم: مقصود فیض مرندی
فرمت کتاب: PDF
زبان کتاب: پارسی
حجم فایل کتاب: کم‌تر از ۱ مگابایت
صفحات: ۴۵ برگ الکترونیکی
Introduction to this book in Turkish: “Merhumun Evi”, Nazım Hikmet’in toplumsal adalet, aile bağları ve insan ilişkileri temalarını işlediği önemli bir tiyatro oyunudur. Oyun, bir ailenin geçmişten gelen sırlar ve maddi zorluklarla nasıl başa çıktığını, bireylerin duygusal çatışmalarını ve toplumsal baskılarla mücadelelerini anlatır. Hikmet’in kendine özgü dili ve şiirsel anlatımı, karakterlerin iç dünyalarını derinlemesine ortaya koyar ve izleyiciye hem düşündürücü hem de duygusal bir deneyim sunar.
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
