در معرفی بهترین کتاب سال، معمولا عواملی چون فروش و طرفداران بسیار آن باعث می‌شود که کتابی به عنوان بهترین کتاب سال انتخاب گردد. همچنین میزان مفید بودن کتاب برای مخاطب نیز از عواملی است که می‌تواند به قرار گرفتن یک کتاب در لیست بهترین‌ها، کمک نماید.
در این مقاله از مجله کافه‌کتاب، بر آن شدیم تا به معرفی بهترین کتاب سال که چه از نظر فروش کتاب و چه از نظر محتوا و طرفدارانش به عنوان بهترین کتاب سال معرفی شده‌است.
بهترین کتاب سال در سالی که گذشت
بازار نشر کتاب در سال 1400 خورشیدی بسیار داغ بود. کتابهای بسیاری توسط صدها ناشر گوناگون در طی این سال و همچنین سال 1401، منتشر گردید.
جدای از این که هر کتاب در شاخه خود می‌تواند بهترین باشد و کتابهای مفید و سودمند بسیاری در این سال منتشر شدند، کتاب کتیبه‌های کوروش را می‌توان به عنوان منحصربه‌فردترین کتابی که در آغاز هزاره جدید خورشیدی منتشر گردید، قلمداد نمود.
کتیبه‌های کوروش
کتیبه‌های کوروش توسط پژوهشگر و مورخ بزرگ عصر ما، بهمن انصاری در سال ۱۴۰۰ خورشیدی به چاپ رسید و خیلی سریع به عنوان یکی از بهترین پژوهش‌ها در زمینه شناخت کوروش کبیر مورد توجه قرار گرفت.
در این کتاب نویسنده به زندگی کوروش، موقعیت ایران چه در زمان به قدرت رسیدن او و چه قبل از زمامداری هخامنشیان، و سپس بازخوانی دقیق متن آثار و کتیبه‌های به جای مانده از این بزرگمرد تاریخ ایران زمین، پرداخته است.
کتاب کتیبه‌های کوروش به چند بخش تقسیم شده و نویسنده آن در ابتدا به توصیف ایران پیش از پادشاهی کوروش پرداخته که تاریخ مادها نیز در این بخش با موشکافی فوق‌العاده‌ای بیان شده است.
در ادامه وارد بخش دوم کتاب شده و تاریخ مفصل ایران در زمان پادشاهی کوروش هخامنشی با ذکر دقیق جزئیات و شرح همه رویدادها برای مخاطب تشریح گردیده است.
سپس بخش اصلی کتاب آغاز می‌شود. بهمن انصاری در بخش سوم کتاب دست به تحلیل و بازخوانی منشور ارزشمند و معروف کوروش زده‌است. منشوری که در زمان خود و حتی اکنون جز نادرترین برخوردهای ی پادشاه پیروز بر یک ملت شکست خورده است.
در فصل بعدی نویسنده به بازخوانی رویدادنامه نبونائید و تحلیل آن به صورتی شیوا و روان دست زده که اطلاعاتی ارزشمند را در اختیار خوانندگان این کتاب می‌گذارد.
و در فصل پایانی کتاب نیز بررسی کتیبه‌های به جای مانده از کوروش در کاخ‌های وی در پاسارگاد مورد کار و تحقیق گرفته. کتیبه‌هایی که اشاره به اقدامات کوروش و زندگانی او داشته‌اند.
در این مقاله اجمالی و کوتاه سعی در معرفی این کتاب ارزشمند و زیبا در حوزه تاریخ ایران باستان دست زده‌ایم.
کوروش کبیر، بنیانگذار سلسله هخامنشی
در مورد کوروش و زندگانی وی روایت‌های بسیاری وجود دارد. به هر روی او از دو طرف خون شاهی را در خود داراست چه از طرف پادشاهی ماد و چه از طرف قوم پارس اصیل زاده‌ای اشرافی است که در سال ۵۵۰ پیش از میلاد قدم به عرصه سیاست ایران زمین گذاشت.
وی با شکست دادن رقبایش توانست به سلطنت دست یابد و تبدیل به چهارمین پادشاه ملی ایران (پس از سه پادشاه ماد) و نخستین پادشاه از قوم پارس‌ها گردد. با به تخت نشستن کوروش، سلسله هخامنشیان بنیان‌گذاری شد و قوم پارس به‌مدت ۲۲۰ سال به ایران و نقاط دیگر جهان فرمان راندند.
بعد از کوروش، کمبوجیه پسر کوروش و بعد از وی با اتفاق‌هایی که به وقوع پیوست داریوش عموزاده کوروش سلسله هخامنشیان را حفظ نموده و بر سراسر جهان آن دوران حکمرانی نمودند. سرانجام با حمله اسکندر مقدونی این پادشاهی عظیم که کوروش کبیر بنیان‌گذارش بود، مضمحل گشت.
منشور کوروش
منشور کوروش لوحی استوانه‌ای شکل است که از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست به تاریخ بابل قبل از ورود کوروش به این منطقه پرداخته شده؛ و در بخش دوم به ورود کوروش به بابل و فرمان عفو عمومی وی اشاره گشته است.
این لوح به زبان و خط میخی بابلی نو نگاشته شده و شرح رفتار و فرمان کوروش کبیر با مردمان بابل و پادشاه بابل را به عنوان مهم‌ترین بخش از خود در طول تاریخ به رخ جهانیان کشیده است.
این استوانه در سال ۱۸۷۹ میلادی توسط باستان‌شناسی انگلیسی در در حفاری های نزدیک بابل کشف و به موزه‌ای در بریتانیا منتقل شد. هنری راولینسون برای اولین بار در ۱۸۸۰ این لوح را از میخی به انگلیسی ترجمه نمود و بعدها چندین بار نیز به زبان‌های دیگر ترجمه گردید که آخرین آن همین ترجمه بهمن انصاری از میخی به پارسی است.
منشور کوروش شرح چگونگی فتح بابل بدون خون‌ریزی است و مشتمل بر فرمان‌های بشر دوستانه‌ای می‌باشد که کوروش در آن به سپاهیانش دستور عدم تعرض به غیر نظامیان، عدم تخریب معابد، تلاش برای آزادی دینی و جلوگیری از کشتار مردم عادی داده است.
این منشور به عنوان نمونه‌ای از رفتار تحسین‌برانگیز کوروش کبیر در برخورد با سایر ملت‌ها و مردمان مغلوب می‌باشد و با نام منشور حقوق بشر نیز شناخته می‌گردد.
کتیبه‌های پاسارگاد
کتیبه‌های پاسارگاد، کتیبه‌هایی هستند که در محوطه پاسارگاد و کاخ‌های سلطنتی کوروش به یادگار مانده‌آند. کتیبه‌هایی که به‌صورت پراکنده و به خط میخی پارسی بر روی دو ستون به جای مانده.
جدای از این دو کتیبه، در آرامگاه کوروش آثاری از دیگر کتیبه‌ها نیز وجود داشت که به مرور زمان از بین رفته و اثری از آنان در این دوران بر جای نمانده است. اما مولف با کمک منابع قدیمی تاریخی، متن برخی از آن‌ها را شناسایی کرده و در کتاب کتیبه‌های کوروش بازنشر داده است.
همچنین سنگ‌نگاره‌ای که به مرد بالدار شهرت دارد و بر روی سنگی یکپارچه نقش شده است در پاسارگاد دیده می‌شود که عقیده دارند تصویری آرمانی از کوروش است. این سنگ نگاره نیز در این کتاب به خوبی مورد توضیح قرار گرفته و کتیبه بالای آن نیز ترجمه شده است.
این نگاره دربردارنده مردی با کلاه‌خودی مقدس است که بر روی آن دو شاخ به شکل شاخ قوچ دیده می‌شود؛ و دو بال که در اطراف خود دارد آن را پیکره‌ای آسمانی و روحانی با حالت دستانی در حال نیایش درآورده است. این نگاره در قسمت فوقانی خود دارای کتیبه‌ای به خط میخی بوده که در گذر زمان از بین رفته است و اکنون اثری از آن باقی نمانده‌است.
این نگاره مرد بالدار در محوطه پاسارگاد موسوم به کاخ دروازه شرق به صورت نسبتا سالمی تاکنون به یادگار مانده‌است.
بهترین کتاب سال: سخن پایانی
در این مقاله کوتاه به معرفی بهترین کتاب سالی که گذشت پرداختیم. کتاب کتیبه‌های کوروش اثر بهمن انصاری را می‌توان مهم‌ترین کتاب و پژوهش در زمینه تاریخ باستان قلمداد کرد که طی سال‌های اخیر منتشر شده است.
کتاب حاضر با دربرداشتن تاریخ ایران باستان، تاریخ پادشاهی کوروش بزرگ و سپس ترجمه دقیق تمام کتیبه‌ها و آثار بازمانده از کوروش کبیر، توانست به عنوان بهترین کتاب سال مورد توجه دوست‌داران تاریخ ایران زمین قرار بگیرد.
