دانلود کتاب ”طباشیر الحکمه“

کتاب طباشیر الحکمه که با عنوان کامل‌تر «شرح حدیث نور محمدی» نیز شناخته می‌شود، یکی از آثار ارزشمند و عمیق عرفانی در دوره‌ی قاجار است. نویسنده‌ی این کتاب، میرزا ابوالقاسم حسینی شریفی ذهبی شیرازی، متخلص به «راز شیرازی»، از عارفان بزرگ و اقطاب سلسله‌ی ذهبیه به شمار می‌رود.

این کتاب با شرح و توضیح حدیث معروف «نور محمدی» آغاز می‌شود؛ حدیثی که پیامبر اسلام را به عنوان نوری ازلی و الهی معرفی می‌کند. نویسنده در این اثر می‌کوشد نشان دهد که این نور حقیقتی فراتر از زمان و مکان است و اساس خلقت جهان بر محور آن بنا شده است. به بیان دیگر، در نگاه او، «نور محمدی» اولین مخلوق الهی است که همه‌ی هستی از آن منشأ گرفته و تا پایان نیز به همان نور بازمی‌گردد.

ساختار کتاب شامل چندین بخش مهم است. نخست، طبقات مختلف اندیشمندان و حکما معرفی می‌شوند؛ یعنی فیلسوفان، عرفا و حکیمانی که هر یک از زاویه‌ای خاص به حقیقت نگاه کرده‌اند. سپس به بحث‌های فلسفی و کلامی درباره‌ی توحید پرداخته می‌شود و جایگاه نور پیامبر در نظام هستی توضیح داده می‌شود. نویسنده در ادامه، به شرح وقایع خارق‌العاده‌ی دوران ولادت پیامبر اسلام می‌پردازد: روشن شدن خانه‌ها و دل‌ها، نورانی شدن مادر پیامبر، به سخن آمدن سنگ‌ها و حیوانات، نزول فرشتگان و نشانه‌های معجزه‌آسایی که همگی بر عظمت و یگانگی آن نور دلالت دارند.

یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی «طباشیر الحکمه» این است که نویسنده کوشیده مباحث سنگین عرفانی و فلسفی را به زبانی ساده‌تر بیان کند تا برای عموم علاقه‌مندان قابل فهم باشد. در عین حال، متن سرشار از اصطلاحات و اشارات عمیق عرفانی است که برای پژوهشگران حوزه‌ی تصوف اهمیت بسیار دارد. انتخاب عنوان «طباشیر» هم اشاره‌ای نمادین است؛ طباشیر ماده‌ای شفابخش و آرام‌بخش در طب سنتی بوده و اینجا به معنای حکمت‌هایی آرام‌کننده و شفابخش برای جان انسان به کار رفته است.

این کتاب نه‌تنها از نظر عرفانی ارزشمند است، بلکه از جهت تاریخی نیز اهمیت دارد؛ چراکه بازتاب‌دهنده‌ی اندیشه‌های صوفیه در عصر قاجار است و نشان می‌دهد که چگونه بزرگان این سلسله کوشیده‌اند میان فلسفه، عرفان و کلام اسلامی پیوندی تازه برقرار کنند.

درباره نویسنده: میرزا ابوالقاسم راز شیرازی کیست؟

میرزا ابوالقاسم حسینی شریفی، مشهور به راز شیرازی، یکی از عارفان برجسته‌ی ایران در دوره‌ی قاجار بود. او از شاگردان و مشایخ مهم سلسله‌ی ذهبیه محسوب می‌شد و در میان اهل تصوف جایگاهی ویژه داشت. راز شیرازی علاوه بر جایگاه معنوی، یک نویسنده و متفکر پرکار بود. گفته‌اند که او بیش از پنجاه اثر مستقل در حوزه‌ی عرفان، کلام و فلسفه تألیف کرد و برخی حتی تعداد نوشته‌های او را بسیار بیشتر دانسته‌اند.

از میان آثار او می‌توان به «آیات الولایه»، «اسرار الولایه»، «براهین الامامه»، «کوثرنامه»، «مرصاد العباد» و همین «طباشیر الحکمه» اشاره کرد. نوشته‌هایش نشان می‌دهد که او هم به سنت‌های کهن عرفانی ایران آشنا بوده و هم کوشیده است با زبان ساده‌تر و قابل‌فهم‌تر، مفاهیم عمیق معنوی را برای خوانندگان بیان کند.

راز شیرازی بخش مهمی از عمر خود را در شیراز گذراند و سرانجام در قرن سیزدهم هجری قمری درگذشت. پیکرش ابتدا در مورچه‌خورت اصفهان دفن شد و بعدها به مشهد منتقل گردید. امروز او را به عنوان یکی از چهره‌های شاخص عرفان متأخر ایران می‌شناسند.