ماني يكي از بزرگترين هنرمندان و انديشمندان روزگار ساسانيان بود. وي فيلسوفي بزرگ، دانشمندي سترگ، عارفي وارسته، شاعري زبر دست، نگاره گري چيره و سخنوري قهار بود. هرچند در ميانه راه دچار خود بزرگ بيني گشته و ادعاي پيغمبري كرد؛ اما به هر روي نميتوان به اين شَوَند از بزرگي او كاست. مانی جهان شناختی گسترده و ژرف داشت. جهانشناسی او هر چند با اساطیر در آمیخته بود، اما ساختار پیچیده و ...