کتابخانه به مفهوم سنتی خود محلی است که اطلاعات مختلفی در آن‌جا ذخیره و در عناوین متعدد طبقه‌بندی شده و در اختیار علاقه‌مندان و جویندگان اطلاعات قرار داده می‌شود.
کتابخانه‌های سنتی که شامل کتاب‌های چاپی و کاغذی هستند، به‌صورت معمول در جای مشخص و با موقعیت مناسب، کارمندان متعدد و منابع اطلاعاتی لازم تعریف می‌شوند.
حجم انبوهی از کتب و فرایند رسیدگی به همه این اطلاعات برای راحتی و سهولت در استفاده از آن‌ها به هزینه و زمان طولانی نیازمند است.
در میان همه این تعریفات معمول، فرسودگی کتاب‌ها که در طول زمان دچار آن شده‌اند نیز مهم‌ترین ضعف این کتابخانه‌ها هستند که مراجعه کنندگان را برای پیدا کردن کتب معتبر فیزیکی دسته اول دچار مشکل می‌کنند.
البته با پیشرفت دنیای کنونی این معضل نیز به راحتی قابل حل شده‌است. به این صورت که کتب نایاب و خطی یا کتاب‌های در خطر فرسایش را اسکن کرده و به صورت میکروفیلم تبدیل می‌کنند تا استفاده از آنان برای سال‌های طولانی قابل دسترس باشند.
میکروفیلم‌ها و یا دیسک‌های نوری نیازمند فضا و رسیدگی مشخصی هستند که این نیز یکی از معایب استفاده از آنان است که بدون شک با پیشرفت فناوری‌های الکتریکی جدید این مشکل نیز رفع شده است و ما امروزه با واژه جدیدی از کتابخانه به نام کتابخانه مجازی یا الکترونیک مواجه شده‌ایم.
کتابخانه مجازی
پیشرفت‌هایی که در سال‌های اخیر در زمینه فناوری اطلاعات به وقوع پیوسته، شامل نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای، بانک‌های اطلاعاتی و مواردی از این دست شده‌اند. گسترش استفاده از اینترنت در سراسر جهان، در این مورد نیز سودمند بوده و باعث به وجود آمدن کتابخانه‌های مجازی گشته است.
کتابخانه مجازی یا دیجیتال برخلاف نوع کاغذی کتابخانه، که نیازمند فضای گسترده، افراد و نیروهای متعدد، و منابع اطلاعاتی فیزیکی است؛ در فضای تعریف شده مجازی و نامحدود به صورت پایگاهی عظیم برای استفاده علاقمندان به کتاب قرار گرفته است.
کتاب‌های الکترونیکی، مجلات و روزنامه‌ها به صورت کتاب‌های صوتی و pdf در دسته‌بندی‌های مناسب با موضوعات سیاسی، فرهنگی، ادبی، جغرافیایی، مذهبیون غیره، طبقه‌بندی و با فشردن یک دکمه در اختیار علاقه‌مندان قرار داده می‌شوند. از طریق رایانه و تلفن همراه به راحتی می‌توان از این فایل‌های دیجیتالی استفاده کرد و به بزرگترین کتابخانه مجازی ایران دسترسی داشته باشیم و از منابع جامع اطلاعات استفاده نماییم.
در کتابخانه مجازی نیازی نیست همچون کتابخانه کاغذی به کتابدار مراجعه کرده و درخواست کتاب کنیم. با یک جستجوی ساده از طریق نام کتاب یا نویسنده و با عنوان مورد نظر در یک کلمه یا جمله کوتاه، به سرعت می‌توان به کتاب‌های مورد نظر خود دست یافت.
با اینکه کتابخانه مجازی از نظر فیزیکی نیازمند مکان به صورت ظاهری نیست ولی همانند کتابخانه‌های کاغذی علاوه بر کارمند ماهر از جهت شناخت کتاب‌ها به متخصص رایانه و اینترنت نیز نیازمند هستند. تا به صورت آنلاین به روز بوده و منابع مورد نیاز را بدون محدودیت در اختیار کاربران خود قرار دهند.
با این حال نیروی کار در کتابخانه مجازی به تعداد نیروهایی که در کتابخانه‌های سنتی به کار می‌روند کمتر از حد معمول بوده و با پیشرفت تکنولوژی در آینده نزدیک شاید دیگر نیاز به کاربر متخصص نیز نباشد و با فناوری هوش مصنوعی به ارایه خدمات کتابخانه‌ای بپردازند.
سایت کافه کتاب، به عنوان بزرگترین کتابخانه مجازی در ایران شامل هزاران جلد کتاب نایاب در فرمت‌های PDF، EPUB و صوتی، امروزه از محبوبیتی فوق‌العاده در ایران برخوردار است.
مزایای بزرگترین کتابخانه مجازی ایران
کتابخانه مجازی از هر نقطه و مکانی قابل دسترس است. صرفه‌جویی در زمان، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، رهایی از ترافیک و کمک به کم‌شدن آلودگی هوا و کاهش تعداد فیزیکی کتابخانه‌های کاغذی، از جمله مزایای قابل ذکر استفاده از کتابخانه مجازی هستند. حتی می‌توان در برخی از این کتابخانه‌ها، به دانلود رایگان کتاب‌های پولی نیز پرداخت.
در این بین معایبی که برخی بر استفاده از این نوع کتابخانه‌های مجازی ذکر می‌کنند عبارت‌اند از کم‌شدن ارتباطات اجتماعی بین افراد و پایین‌آمدن میزان تحرک و فعالیت فیزیکی و به نوعی تهدید سلامتی فرد در آینده؛ که این موارد در میان مزیت‌های کتابخانه مجازی با این حجم از شلوغی دنیای مدرن و صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های متعدد، دیگر چندان قابل اعتنا نیست و بشر در عصر امروزی ناگزیر از روی آوردن به استفاده از فناوری‌های جدید در هر زمینه حتی کتاب و کتابخوانی می‌باشد.
دیگر زمان استفاده از کتابخانه‌های کاغذی رو به پایان است. هرچند هنوز در سراسر دنیا استفاده از کتاب به صورت چاپی مرسوم می‌باشد ولی در آینده‌ای نزدیک از این نوع کتابخانه‌ها می‌توان به‌عنوان مقصد گردشگری استفاده نمود و کارکرد قدیم خود را از دست خواهند داد.
کتابخانه‌های مجازی که سرآمدشان کتابخانه مجازی کافه‌کتاب است، جایگزین مناسبی برای از بین نرفتن کتاب‌ها و منابعی که سالیان و قرن‌های متعددی از عمر آنان گذشته است، می‌باشند. به راحتی می‌توان به صورت صوتی یا pdf این آثار چاپی و نسخه‌های اولیه نفیس را نگهداری کرده و سالیان دراز از آنان بدون نگرانی از نابودی‌شان استفاده مفید نمود.
درواقع با استفاده از فناوری‌های جدید اطلاعاتی داده‌های زیادی را می‌توان در حجم اندکی ذخیره کرد و بدون نگرانی از اشغال فضایی زیاد، به مبادله آن‌ها از طریق اینترنت و بزرگترین کتابخانه مجازی دست زد.
آرزوی همه مخاطبان و علاقه‌مندان به کتاب این است که از هر جای جهان بتوانند به کمیاب‌ترین کتب جهان و ایران با صرفه کمترین زمان و هزینه دست یابند که کافه کتاب به عنوان بزرگترین کتابخانه مجازی ایران این امکان را به آسانی در اختیار هم کاربران خود در سراسر جهان قرار داده است.
