دکتر حسین فاطمی (زاده سال 1299 خورشیدی و کشته شده در 1333 خورشیدی) سیاستمدار و روزنامه‌‌نگار بزرگ ایرانی و وزیر امور خارجه دولت دکتر محمد مصدق بود. از مهمترین اقدامات او، ارائهٔ پیشنهادِ ملی‌کردن نفت به دکتر مصدق و طرح تغییر حکومت ایران از پادشاهی به جمهوری پارلمانی بود. او همچنین بنیانگذار و مدیرمسئول روزنامهٔ باختر امروز، روزنامهٔ رسمی ارگان جبههٔ ملی بود.
در حدفاصل سه روزه‌ی کودتای ناموفق ۲۵ مرداد تا کودتای موفق ۲۸ مرداد، فاطمی تندترین الفاظ را در روزنامه باختر امروز و دیگر جراید آن دوران، علیه رژیم شاه مکتوب کرد و شاه را دیکتاتور و خائن به وطن و خائن به ملت نامید. او آشکارا از طرح خود مبنی بر براندازی سلطنت و استقرار یک جمهوری ملی سکولار بر پایهٔ نظام پارلمانی که در آن تمام احزاب آزاد بوده و قدرت نه منحصر به یک تن، بلکه در اختیار مردم باشد، سخن‌ها راند.
اما با تعلل مصدق در اجرای این طرح و تعلل در محاکمهٔ کودتاچیان، عوامل کودتا به سرعت طرح کودتای دوم را ریخته و در ٢٨ مردادماه، موفق به براندازی دولت مصدق شدند.
پس از سقوط دولت مصدق در ۲٨ مرداد ١٣٣٢ – که توسط دربار شاه، سازمان سیا و افراد متنفذی نظیر آیت‌الله کاشانی و الواتی چون شعبان بی‌مخ به انجام رسید – دکتر فاطمی تا شش ماه در خفا می‌زیست. اما سرانجام در ۶ اسفند ١٣٣٢ دستگیر شد.
در همان‌زمان با یک برنامه‌ریزی عجیب توسط حکومت، شعبان بی‌مخ به همراه اراذل و اوباش تهران در حین دادرسی به‌صورت خودجوش(!) به دکتر فاطمی حمله کرده و با ضربات چاقو اقدام به قتل او کردند، اما این طرح با عدم‌موفقیت روبرو شد. پس از این ماجرا تا ماه‌ها فاطمی را در زندان بدون درمان‌قطعی نگهداری می‌کردند.
سرانجام در ۷ مهرماه ١٣٣٣ دادگاه غیرعلنی، به جرم «اقدام بر ضد شخص شاه» و «اقدام بر ضد سلطنت» حکم به اعدام او داد. در ١٩ آبان، این حکم اجرا شد و فاطمی تیرباران گردید. پیکر او را در قبرستان ابن‌بابویه شهرری در کنار شهدای ۳۰ تیر به خاک سپردند.
نویسنده: بهمن انصاری
تصویری کم‌تر دیده‌شده از دکتر فاطمی در کنار دکتر مصدق
