مطالعه آنلاین دوبیتی‌های باباطاهر

باباطاهر همدانی مشهور شده با لقب و فرنام باباطاهر عریان، عارف و شاعر بزرگ ایرانی است که در اواخر قرن چهارم تا اواسط قرن پنجم هجری در همدان می‌زیست.

زندگینامه باباطاهر

باباطاهر در زمان سلطنت و پادشاهی طغرل سلجوقی، می‌زیست. از زندگی او اطلاعات دقیقی در دست نیست چرا که وی درویش‌مسلک بوده و عزلت‌نشینی می‌کرد. همچنین برای پرهیز از شهرت، اجازه نمی‌داد جزئیات زندگانی‌اش را عیان کنند. فرنام «بابا» در آغاز نام وی، از آن جهت است که در قدیم و میان مردم لک، پیران و مرشدان اهل حق را بابا می‌خواندند. این خود گویای جایگاه والای باباطاهر در میان مردم همدان است.

تاریخ تولد وی آن‌چنان‌که به رمز در اشعارش آورده است، بایستی سال 326 هجری باشد. همچنین طبق دو روایت دیگر، وی در 390 یا 391 هجری زاده شد.

در تاریخ چنین آمده است که باباطاهر در سال 447 هجری یک‌بار با طغرل سلجوقی دیدار داشت. درواقع این طغرل بود که به دیدار وی آمد و تحت‌تاثیر او قرارگرفته، بسیار او را مورد احترام و تکریم قرار داد.

باباطاهر ظاهرا حدود هشتاد و پنج سال عمر کرد. او در همدان وفات یافت و امروزه آرامگاه او در همدان مورد توجه اهل شعر و ادب و عرفان است. مزار او در همدان در طول تاریخ همواره موردتوجه بود. به‌گونه‌ای که حمدالله مستوفی در قرن هشتم مجری، هنگام معرفی شهر همدان، آن را «همدان باباطاهر» نامید.

اشعار باباطاهر

بدون هیچ تردیدی، باباطاهر از افتخارات ادب فارسی و از مفاخر ایران‌زمین است. چیزی که جایگاه باباطاهر را از دیگر شعرای ایرانی، ممتاز می‌کند، سرایش اشعار به یک لهجه محلی است. اکثر شعرای ایرانی از هر قومیتی که هستند، معمولا به زبان رسمی فارسی اشعار خود را سروده‌اند. اما اشعار باباطاهر محلی است و چه قدرتی در این اشعار نهفته است که یک لهجه محلی به اشعاری ملی بدل گشته است.

دوبیتی‌های باباطاهر به لهجه‌ی لکی ِهمدانی یا تلفیقی از لکی و همدانی سروده شده است. آن‌چه آشکار است، این لهجه از قدیمی‌ترین گویش‌های پارسی است که از پیش از اسلام بازمانده و مختص به مناطقی از همدان است. همین سرایش به لهجه محلی باعث شد تا برخی، آثار او را حتی با نام فهلویات (پهلوی=پارسی میانه؛ تلفیقی از پارسی جنوب ایران و لهجه پارتی‌اشکانی که زبان رسمی ایران در زمان ساسانیان بود) بنامند.