بی‌گمان یکی از شکوهمندترین و ایمن‌ترین دوران این مرز و بوم در تاریخ پر فراز و نشیب خود، در زمان پادشاهی نادرشاه افشار رقم خورد. این دوران هرچند کوتاه، یادآور دوران پرشکوه مادها، اشکانیان و ساسانیان بود که ایران زمین کشوری ثروتمند و نیرومند در کنار آسایش و آرامشی که تحت لوای دولت مقتدر مرکزی باشنده شده بود، به حیات خود ادامه می‌داد.
نادرشاه عظمت و ابهت از دست رفته ایران را احیا کرد. او با شکست دشمنان ایران از جمله افغان‌ها، هندیان و عثمانی‌ها، غرور ایرانی را زنده کرد. در دوران او چنان ثروت عظیمی در ایران گردآمد که امروزه بخش اعظمی از پشتوانه پول ملی ایران و پشتوانه اقتصادی ایران، حاصل ثروتی است که نادر در زمان حکومت کوتاه خود در خزانه این مملکت انباشته ساخت.
نادرشاه چنان جایگاه والایی در تاریخ ایران دارد که او را با لقب آخرین ناپلئون شرق و آخرین جهانگشای مشرق زمین می‌شناسند.
کریمخان زند، جانشین شایسته نادرشاه افشار
پس از به سر رسیدن روزگار نادر، برای مدتی هرج و مرج در کشور حاکم بود. از یک سوی جانشینان نادرشاه داعیه سلطنت داشتند، از سوی دیگر بازماندگان صفویه در پی احیای سلطنت صفویان بودند. همچنین سران برخی از ایل و طوایف محلی همچون قاجارها نیز در پی دست‌یابی به قدرت بودند.
در این میان یکی از سرداران سپاه نادر، به نام کریمخان زند توانست با سرکوب کردن شورش‌های مختلف، بار دیگر کشور را یکپارچه و نیرومند سازد. در این دوره افزون بر نیرومندی سیاسی و نظامی ایران، شاهد پیشرفت چشمگیر ایران در زمینه فرهنگی نیز بودیم.
حکایتی جالب از دوران حکومت کریمخان زند
گویند روزی کریمخان زند پادشاه ایران، پس از شکار در نزدیکی پارسه (تخت‌جمشید) اردو زد. از دور شکوه و بزرگی تخت‌جمشید دیده میشد. یکی از فرماندهان گفت آیا شکوه ایران زمین در تخت جمشید پایان می‌یابد؟ آیا هرگز ایران زمین چونان دوران پیشین خود را توانسته است بار دیگر به چشم بیند؟
کریم خان پرسید: در زمان پادشاهی نادرشاه افشار کجا بودی؟
آن فرمانده پاسخ داد: در آن روزگاران و به گاه نوجوانی در روستای‌مان سرگرم یاری رساندن پدرم در کشاورزی بودم.
کریمخان لبخندی زد و گفت: آن زمان همانند امروز تو، از دور به شاهنشاه ایران زمین، نادرشاه افشار؛ نگاه می‌کردم و می‌گفتم آیا تمام شکوه ایران زمین در نادرشاه افشار پایان می یابد!؟ و امروز به تو می‌گویم دیگر آن بزرگی و عظمت را من در کسی و جایی ندیدم.
این سخن وکیل الرعایا کریمخان زند، که در جوانی از سرداران نادرشاه افشار بود، خود بهترین گویای آن یگانه دوران بود.
بهمن انصاری
پیشنهاد مطالعه
برای آشنایی با این دو بزرگمرد تاریخ ایران زمین یعنی نادرشاه افشار و کریم خان زند، کافه کتاب به شما پیشنهاد میکند تا کتاب‌های زیر را مورد مطالعه قرار دهید:
