این دیوارنگاره از یک میترائیوم در مارینو ایتالیا است که صحنه قربانی کردن ورزا (گاو نر) و دنباله فلکی ردای میترا را نشان می‌دهد. میترا بطور خارق‌العاده‌ای از تخته‌سنگی تولد یافته و به محض پدید آمدن متعهد شد که بر همه مخلوقات غلبه کند. مشهورترین کار او این بود که با گاو مقدس “اورمزد ” مبارزه کرده و ان را شکست داده و قربانی کرد، مرگ این حیوان باعث حیات زمین گردید.
در مجسمه‌های میترا؛ قتل گاو را بدست او چنین نشان داده اند که سگی برگاو پریده و در افکندن او کوشش مینماید و ماری که نشانه زمین است بواسطه خوردن خون آن گاو ، قوی و بارور میگردد.
اما راجع به رموز و اسرار مهرپرستی یا میتراییسم باید دانست که در آن هفت درجه یا مقام مطابق هفت سیاره وجود دارد. مجاهدات و ریاضاتی که برای طی این درجات معین شده گذشته از اینکه مدتهای زیادی وقت لازم دارد خطراتی را نیز دارد. برای کسانی که میخواهند داخل در مبادی این اسرار بشوند سوگندی با آداب مخصوص لازم است و زنان از این امتیاز بکلی محروم می‌باشند.
از آداب و رسوم مخصوص این مذهب عشاء ربانی است با آب و نان و احتمالا شراب هم در آن بوده است. مذهب میترا نوع بشر را به مراسم و آداب باطنی و سری دعوت مینماید و افزون‌بر آن به یک زندگی بهتری پس از مرگ آنها را امیدوار می‌سازد، مانند اصول تعلیمات زرتشت، میترا قهرمان خوبی بوده اما بعد در مقابل مسیحیت مغلوب شد.
یکی از یادگار‌های مذهب میترا که هنوز هم در میان مسیحیان بقیمانده روز ولادت حضرت مسیح میباشد که در اصل روز پیدایش میترا میباشد.
میترا و گاو نر: اسطوره‌شناسی و نمادگرایی
میترا یکی از ایزدهای باستانی ایرانی و بعدها رومی است که در آیین‌های میترایی نقش بسیار مهمی داشته است. این ایزد به عنوان خدای پیمان، نور و جنگ در فرهنگ‌های مختلف مورد پرستش قرار می‌گرفت. یکی از معروف‌ترین اسطوره‌های مرتبط با میترا، داستان میترا و گاو نر است که در ادامه بیشتر به بررسی آن خواهیم پرداخت.
ریشه‌ها و پیشینه
میترا ابتدا در آیین‌های باستانی ایرانی به عنوان ایزدی مهم و قدرتمند ظهور کرد. او در اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، به عنوان نگهبان پیمان‌ها و محافظ خورشید و روشنایی توصیف شده است. با گسترش امپراتوری روم، آیین میترایی نیز به روم راه یافت و در آنجا به شدت مورد استقبال قرار گرفت. در این دوران، میترا به عنوان خدای جنگاور و نجات‌بخش شناخته می‌شد.
داستان میترا و گاو نر
یکی از مشهورترین داستان‌های میترایی، داستان گاو نر است که در هنر و ادبیات میترایی به وفور به تصویر کشیده شده است. طبق این اسطوره، میترا به دستور خدای خورشید (سول) یا اورمزد، گاو نری را به دام می‌اندازد و آن را قربانی می‌کند. این قربانی کردن گاو نر، نمادی از آفرینش و تجدید حیات است.
داستان میترا و گاو نر دارای نمادگرایی عمیقی است که می‌توان آن را در چندین لایه مورد بررسی قرار داد:
آفرینش و باروری: قربانی کردن گاو نر توسط میترا به عنوان نمادی از تجدید حیات و آفرینش جهان تعبیر می‌شود. خون گاو نر پس از قربانی شدن، زمین را بارور می‌کند و از آن گیاهان و حیوانات جدید پدید می‌آیند.
پیروزی بر تاریکی: میترا با قربانی کردن گاو نر، نیرویی تاریک و هرج‌ومرج را شکست می‌دهد و نظم و روشنایی را به جهان بازمی‌گرداند. این نمادگرایی به وضوح نشان‌دهنده پیروزی نور بر تاریکی است.
پیمان و وفاداری: میترا به عنوان خدای پیمان‌ها، با این عمل وفاداری خود را به خدایان و پیمان‌های الهی نشان می‌دهد. قربانی کردن گاو نر به عنوان نمادی از وفاداری و تعهد به پیمان‌ها و وظایف مقدس تعبیر می‌شود.
آیین‌های میترایی
آیین‌های میترایی در دوران رومی به شدت مورد توجه قرار گرفتند و معابد زیادی به نام “میتریوم” برای پرستش میترا ساخته شدند. این معابد معمولاً در مکان‌های زیرزمینی ساخته می‌شدند و نقش‌های برجسته‌ای از میترا و گاو نر بر دیوارهای آنها دیده می‌شد. این معابد برگرفته از مهرابه‌های ایرانی بودند.
میترا و گاو نر یکی از مهم‌ترین اسطوره‌های دینی و فرهنگی دوران باستان است که نمادهای عمیقی از آفرینش، نور و وفاداری را در خود جای داده است. این داستان نه تنها در آیین‌های میترایی، بلکه در هنر و ادبیات باستانی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و تاثیرات آن در فرهنگ‌های مختلف قابل مشاهده است. اسطوره میترا و گاو نر همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی و دینی دوران باستان مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد.
در کافه کتاب بخوانید:
دزد دریایی
مبارزه با محمدعلی‌شاه
