در نزدیکی دریاچه وان در کشور ترکیه، سنگ‌نبشته‌ای زیبا و مستحکم از گذر پیچ و خم هزاره‌ها عبور کرده تا شکوه ایران باستان را برای ما به تصویر کشد.
این کتیبه به دستور خشایارشا ، پسر داریوش بزرگ و چهارمین شاه هخامنشی بر فراز صخره‌ای در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین حکاکی شده است. کتیبه خشایارشا ۲۷ سطر و ۳ ستون دارد و از چپ به راست و به سه زبان پارسی باستان، اکدی و عیلامی نوشته شده‌است.
از متن کتیبه چنین برمی‌آید که نخستین بار داریوش دستور صاف کردن جایگاه کتیبه را داده اما بنا به دلایل نامعلومی موفق به نگاشتن چیزی درون آن نشده است. سال‌ها بعد هنگامی که خشایارشا بر تخت پادشاهی جلوس می‌کند، دستور می‌دهد تا درون این قاب، متنی حک شود. متن کامل این کتیبه چنین است:
اهورامزدا خداییست بزرگ، بزرگترین خدایان
که زمین را آفرید
که آسمان را آفرید
که مردم را آفرید
که شادی را برای مردم آفرید
که خشایارشا را شاه کرد
یگانه فرمانروای بسیاری
من خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان
شاه مردمان بسیار
شاه در این زمین دور و پهناور
پسر داریوش شاه هخامنشی
گوید خشایارشا: داریوش شاه که پدرم بود، به خواست اهورامزدا بناهای زیبایی ساخت و او دستور داد این کتیبه کنده شود.
اما نوشته‌ای در آن کنده نشد
پس از آن من دستور دادم این نوشته کنده شود.
باشد که اهورامزدا و خدایان دیگر مرا نگاه دارند، شهریاری مرا ، و آنچه که من ساخته‌ام .
بهمن انصاری
خرداد 1394
