کتاب نایاب “هرمزدنامه” اثری از بزرگمرد تاریخ ایران و زرتشتشناس مشهور، استاد ابراهیم پورداوود میباشد.
هرمزدنامه کتابی مهم در زمینه زبانشناسی است. این نامه در دو بخش و بیست و شش گفتار تنظیم گشته است. بخش نخست در هفده گفتار از گیاهان و بخش دوم در نه گفتار درمورد واژگانی که به اشتباه مورد استفاده قرار میگیرند سخنوری گشته است. این کتاب در علم ریشهشناسی و زبانشناسی بسیار مهم و کارآمد است.
معرفی کتاب «هرمزدنامه» اثر ابراهیم پورداوود
کتاب «هرمزدنامه» یکی از آثار برجسته و متفاوت ابراهیم پورداوود، ایرانشناس، اوستاشناس و فرهنگدان برجسته معاصر است. این کتاب با ساختاری منحصر به فرد و رویکردی میانرشتهای، به موضوعهایی میپردازد که در عین ظاهراً ساده بودن، در اعماق زبان، فرهنگ و دلالتهای معنایی زبان فارسی ریشه دارند. برخلاف بسیاری از آثار مرسوم، «هرمزدنامه» نه تنها به موضوعات تاریخی یا دینی میپردازد، بلکه در پی تحلیل زبانی، واژهشناسی و پیوند واژهها با زندگی فرهنگی ایران است.
جایگاه اثر در میان آثار پورداوود
ابراهیم پورداوود (۱۲۶۴–۱۳۴۷ خورشیدی) یکی از بزرگترین ایرانشناسان سده بیستم است که بیش از چهار دهه از عمر خود را صرف مطالعه و معرفی فرهنگ، دین و زبان ایران باستان کرده است. او بهویژه به ترجمه و تفسیر متون اوستایی پرداخت و نخستین ترجمه کامل فارسی اوستا را منتشر کرد. اما «هرمزدنامه» نسبت به سایر آثار او، گونهای متفاوت از نگاه علمی و فرهنگکاوانه را نمایان میسازد که نه در متون مقدس و نه در متون تاریخی معمول، دیده میشود.
ساختار و محتوای کتاب
«هرمزدنامه» مجموعهای از گفتارهایی است که در مجموع شامل بیست و شش گفتار میشود و در دو بخش اصلی تنظیم شده است. بخش نخست متشکل از هفده گفتار است که به موضوع گیاهان میپردازد، و بخش دوم در نه گفتار به بررسی واژگان نادرست یا رایج در زبان روزمره میپردازد که در سالهای اخیر در گفتار و نوشتار فارسی به کار رفتهاند.
در بخش نخست، پورداوود با دقتی عمیق به نامها و واژههای گیاهی میپردازد و با بهرهگیری از دانش واژهشناسی، زبانشناسی تاریخی و ریشهشناسی، معنای واقعی این واژهها را واکاوی میکند. گیاهان در فرهنگ ایرانی نه فقط موجودات طبیعیاند، بلکه نمادها، اسطورهها و پیوندهای فرهنگی عمیقی با زندگی روزمره و باور مردم داشتهاند.
آنچه در این گفتارها برجسته است، رویکرد پورداوود به واژهها بهمثابه پدیدههای زنده فرهنگی است، نه صرفاً اشیایی بیمعنا. او نشان میدهد چگونه نام یک گیاه میتواند حامل خاطرات تاریخی، باورهای آیینی و حتی جایگاه فرهنگی یک قوم باشد، و از این رهگذر رابطه میان زبان و تجربه زیستی را روشن میسازد. این بخش خواننده را وادار میکند تا به واژهها نه بهعنوان برچسبهای تصادفی، بلکه بهعنوان لایههای معنایی پیچیده نگاه کند.
در بخش دوم «هرمزدنامه»، پورداوود به موضوعی میپردازد که این روزها برای هر مخاطب فارسیزبان آشناست: واژگان نادرست یا استفادههای اشتباه از واژهها در گفتار و نوشتار معاصر. او در این بخش به نه واژه توجه دارد که در گفتار عمومی و رسانهها بهطور قابل توجهی رایج شدهاند، اما یا معنا، ریشه یا ساختار آنها بهدرستی شناخته نشده است.
این بخش نشان میدهد که چگونه غفلت از ریشههای زبانی و هویتی واژهها میتواند درک ما از زبان را مخدوش کند، و چگونه برخی واژگان وارداتی یا اشتباه رایج، بهتدریج میتوانند معناهای اصلی و زیباییشناختی زبان را مخدوش سازند. این گفتارها از همین منظر، نه فقط یک نقد زبانشناسی، بلکه یک نقد فرهنگی نیز هستند.
بهعنوان مثال، واژگانی چون «پرچم»، «افسر»، «تیمسار» و «پایوران»، که در سالهای اخیر شکل متفاوتی از کاربرد یافتهاند، در این بخش بهصورت مفصل تحلیل میشوند و ریشههای تاریخی، معنایی و ساختاری آنها بررسی میگردد.
سبک نوشتار و رویکرد علمی
یکی از ویژگیهای برجسته «هرمزدنامه» سبک قلم پورداوود است؛ قلمی که هم علمی و دقیق است و هم بهدور از خشونت آکادمیک صرف. او در سراسر کتاب خواننده را با روایتی روشن، ملموس و گاهی دلنشین همراه میسازد، طوری که حتی بخشهای تخصصی واژهشناسی برای مخاطب غیرمتخصص نیز قابل فهم و جذاب میشود.
پورداوود در این کتاب نشان میدهد که زبان نه فقط قاعده و ساختار است، بلکه بستر تعامل فرهنگ، تاریخ و تجربه انسانی است. چنین رویکردی «هرمزدنامه» را فراتر از یک کتاب صرفاً زبانشناسی یا واژهشناسی میبرد و به اثری میانرشتهای تبدیل میکند که در آن، زبان بهمثابه بازتاب ذهنیت فرهنگی و تاریخی یک جامعه مورد مطالعه قرار میگیرد.
هرمزدنامه را میتوان در زمرۀ آثاری دانست که زبان فارسی را نه بهعنوان یک ابزار ساده برقراری ارتباط، بلکه بهمثابه یک پدیده فرهنگی و تاریخی بررسی میکنند. این رویکرد برای فهم بهتر زبان، ادبیات، فرهنگ و حتی تاریخ اجتماعی ایران اهمیت دارد، زیرا زبان یکی از اصلیترین منابع تفسیر واقعیتهای انسان و جامعه است.
همچنین بنگرید به: دانلود کتاب مرز پر گهر از پورداوود
دانلود کتاب PDF هرمزد نامه
کتاب «هرمزدنامه» اثر ابراهیم پورداوود نه فقط یک کتاب واژهشناسی است، بلکه یک سفر علمی و فرهنگی در عمق زبان فارسی است. در بیست و شش گفتار، نویسنده خواننده را با دقت، دانش و دلسوزی به دنیای واژهها میبرد — از گیاهان گرفته تا واژگان رایج امروز — و نشان میدهد چگونه زبان بازتاب ذهن، فرهنگ و تاریخ یک سرزمین است. (فروشگاه اینترنتی ایران کتاب)
دانلود کتاب هرمزدنامه را به پژوهشگران و علاقمندان زبانشناسی پیشنهاد میکنیم. این کتاب نسخهای بسیار نفیس و قدیمی، چاپ سال 1331 خورشیدی میباشد.
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همهی کتابهای سایت برای شما فعال میشوند.
(قبلا عضو شدهاید؟ وارد شوید)
