کتاب نایاب “فرار از مدرسه” پژوهشی ارزشمند و دلچسب از مورخ و ادیب بزرگ معاصر، دکتر عبدالحسین زرینکوب می‌باشد.
این کتاب دراصل، داستان زندگی و شرح افکار و اندیشه‌های ابوحامد محمد غزالی فیلسوف، صوفی، متکلم و فقیه ایرانی قرن پنجم هجری است. نام کامل وی ابی‌حامد محمد بن محمد الغزالی الشافعی، ملقب به حجت‌الاسلام زین‌الدین الطوسی، می‌باشد. او از بزرگ‌ترین اندیشمندان ایرانی است که آثارش در تفکرات بزرگان بعدی، تحولاتی شگرف ایجاد کرد.
معرفی کتاب فرار از مدرسه
غزالی یکی از بزرگانی است که زندگی‌‌نامه خود را با قلم خود به یادگار گذاشت و استاد زرینکوب نیز با یاری از نوشته‌های وی، این کتاب سترگ را به رشته نگارش درآورد.
با‌وجودی‌که تا به حال آثار بسیاری در شرح احوال و افکار این اندیشمند بزرگ ایرانی نوشته شده است، اما هنوز درباره فلسفه فکری او ابهامات زیادی وجود دارد. بخشی از این واقعه البته به دلیل دوره و زمانه زندگی وی می‌باشد. در عصر سلطه سلجوقیان بر ایران، اوضاع فرهنگی و سیاسی در شرایط مطلوبی نبود و از همین روی، بسیاری از اطلاعات از دوره زندگی غزالی به دوره‌های بعدی منتقل نگردید.
فهرست مطالب کتاب فرار از مدرسه
فهرست مطالب این کتاب از قرار زیر است:
- کودکی و جوانی
- درس امام‌الحرمین
- لشگرگاه
- در نظامیه بغداد
- فرار از مدرسه
- در کشمکش رهایی و گریز
- فیلسوف، ضدفلسفه
- سبک و آثار
- بازگشت
- مدرسه یا خانقاه؟
خلاصه این کتاب
در سال 450 هـ.ق در طوس و در خانواده‌ی مردی پشم‌ریس، کودکی زاده شد که نامش را محمد گذاشتند. پدر خانواده فردی بی‌سواد اما دوست‌دار تصوف و فقه بود و دوست داشت فرزندانش به رغم خودش، اهل علم باشند. احمد پسر کوچک خانواده، به راه تصوف رفت ولی محمد اهل فکر و تحقیق بود و در پی علم از طوس به جرجان رفت و پس از چندی در حالی‌که بیست ساله شده بود، دوباره باز به طوس بازگشت. در این زمان، خراسان مرکز برخورد افکار و اندیشه های پیروان مذهب شافعی و حنفی و شیعی و اسماعیلی بود…
مدت‌ها گذشت و غزالی که اکنون به اوج اقتدار و اشتهار علمی رسیده بود، هنوز احساس رضایت نمی‌کرد. می‌دید که چگونه امرا بر سر قدرت علیه یکدیگر توطئه می‌چیدند و خون هم را می‌ریختند و از همه بدتر می‌دید که فقها و علما چگونه برای پیروزی در مناظرات و ارضای نفس، حق را زیر پا می‌گذارند. بدین‌سان کم‌کم خود را بر سر یک دوراهی دید که بماند و به شهرت و تحسینِ مریدان و قدرتمندان دل خوش دارد یا از مدرسه و قیل و قال آن بگریزد تا با خدای خود وارد معامله شود. نهایتا او پس از شش ماه بحران روحی و دودلی، راه دوم را انتخاب کرد…
آن‌چه‌که غزالی برای نیل به سعادت تبلیغ می‌کرد تلفیقی بود از معامله و مکاشفه. معامله یعنی عبادت و ذکر و ریاضت که مقدمه‌ای بشود برای مکاشفه و یقین. نقد غزالی بر فقه و کلام و فلسفه از این‌روی بود که جای معامله و اخلاق را تنگ کرده‌اند و وافی به مقصد و کافی به مقصود نیستند. قسمت اصلی دین اخلاق است که مغفول مانده و نیاز به احیاء و بازسازی دارد. در واقع غزالی کتاب احیاء‌العلوم و کیمیای سعادت را برای تامین این غایت بود که نگاشت. معامله و عبادت و ریاضت به تزکیه‌ی نفس و تصفیه‌ی قلب می‌انجامد و محتاج کشش الهی و کوشش انسانی است ولی مکاشفه تنها وابسته به لطف و عنایت الهی است. بدین‌سان غزالی “یقین گمشده‌ای” را که عمری در جستجویش بود نهایتا در طریقت و تصوف یافت. جستجویی که از دل تحمل فقر و مشقات و آوارگی‌های فراوان گذشت و برای یافتن آن یقین گمشده، تمام تعینات و تشخصات دنیایی و عملی را فدا کرد تا از طریق “معامله” به “مکاشفه” و یقین برسد. غزالی ضمن بازگویی تمثیل چینیان و رومیان، حکایت تصفیه قلب را باز می کند که طی آن چینی‌ها با صیقل زدن دیوار توانستند زیبایی نقاشی رومیان را با جلای بیشتر باز تابانند بدون آن که از هیچ رنگی استفاده کنند…
غزالی مثل دکارت از کوچه شک شروع کرد ولی مثل پاسکال از بزرگراه قلب و یقین سر در آورد…
مطالعه کتاب فرار از مدرسه
مطالعه کتاب فرار از مدرسه را به پژوهشگران فلسفه (به ویژه فلسفه اسلامی) و علاقمندان به تصوف و عرفان پیشنهاد می‌کنیم. با توجه به موجود بودن این کتاب در بازار نشر و کتاب‌فروشی‌ها، پیشنهاد می‌شود تا نسخه چاپی کتاب را جهت حمایت از ناشرین کتاب، تهیه نمایید.
دانلود کتاب‌های جایگزین:
به‌دلیل داشتن حق‌نشر، این کتاب دارای نسخه‌الکترونیک نیست.
برای تهیه نسخه چاپی کتاب، به کتاب‌فروشی‌های سراسر کشور مراجعه کنید.
