“عبدالعزیز” در ۱۸۷۶ یا ۱۸۸۰ در ریاض به دنیا آمد. خانوادهٔ او رهبران سنتی جنبش مذهبی وهابیت بودند و بر مناطق مرکزی عربستان معروف به نجد حکومت می‌کردند. در ۱۹۰۲ میلادی در حالی‌که خاندان او به کویت تبعید شده بودند، عبدالعزیز جوان توانست با کمک گروه کوچکی از نزدیکان و خدمت‌گزاران خود ریاض را دوباره به چنگ آورد. در ۱۹۱۲ تسلط خود را بر نجد تکمیل کرده و یک ارتش آموزش‌دیده را سازمان داد.
عبد العزیز وقتی به سن بیست سالگی رسید، تصمیم گرفت خطر کند و به هر قیمت شده ریاض را از آل رشید باز پس گیرد. او که در این سن و سال چابک و زورمند و مغرور می‌نمود و به قدر کافی تجربه نظامی و سیاسی آموخته بود، دیگر تحمل زندگی محقر و جیره‌خواری شیخ کویت را نداشت، از این رو توطئه تصرف ریاض را تدارک دید و این ایده را با پدر خود و شیخ مبارک، امیر کویت در میان نهاد. در ابتدا هر دو با وی به مخالفت برخاستند، به خصوص شیخ مبارک که ضرب شست ابن رشید را چشیده بود، عبد العزیز را از این اقدام پر خطر برحذر داشت، اما عبدالعزیز آنقدر اصرار ورزید تا هر دو را موافق خود ساخت.
شیخ کویت چند شتر و تعدادی سلاح و مقداری آرد و روغن و شکر و قهوه و خرما در اختیار عبدالعزیز گذاشت و او همراه نوزده نفر از خویشان و دوستان، از جمله برادرش محمد و پسرعموهایش “عبد الله بن جَلاوی” و “عبد العزیز بن مساعد” به سمت ریاض به راه افتاد. چند ماهی بین اعراب برای یافتن جنگجویان کارآمد به گشت و گذار پرداخت، اما فقط بیست جوان ماجراجو را یافت که اعلام کرده بودند، در این جنگ وی را همراهی خواهند کرد. به ناچار این جمع چهل نفری راه ریاض را پیش گرفت تا در زمستان سال 1319هـ ق/1901 مـ پس از عبور از بین عشایر احساء و نجد شبانه خود را به منزلی نزدیک شهر ریاض رساندند.
عبد العزیز که تا آن ساعت توطئه خود را بر یارانش فاش نکرده بود، به ده نفر از آنها دستور داد که در آن منزل بمانند و از شتران و بُنه و خوارباری که داشتند، محافظت کنند و به آنها توصیه کرد، اگر تا بیست و چهار ساعت دیگر بازنگشت، آنها به کویت بازگردند و خود به همراه بیست و نه نفر دیگر شبانه با پای پیاده به سوی قلعه ریاض به راه افتاد که “المُصْمَک” نام داشت.
عبدالعزیز و دار و دسته‌اش همه به شمشیر مسلح بودند، شماری هم مجهز به تپانچه بودند. حاکم ریاض از سوی ابن رشید، “عَجْلان” نام داشت، او شب‌ها در قلعه میخوابید و صبح زود برای صرف صبحانه به خانه خود میرفت که دیوار به دیوار قلعه بود. عبد العزیز و همراهانش با نقشه‌ای ابتدا به خانه ای در جنب خانه عجلان وارد شدند، بعد آهسته از دیوار بالا رفته و به خانه او رفتند. به دستور عبدالعزیز دو همسر عجلان که در آن خانه خوابیده بودند، در اطاقی بازداشت شدند. یکی از همسران عجلان از وابستگان آل‌سعود بود، به همین منظور اطلاعات سودمندی در اختیار عبدالعزیز گذاشت.
عبدالعزیز و همراهان، آن شب را تا صبح بیدار بودند و همین که سپیده دمید شمشیرها را حمایل کرده و پشت دروازه مَصْمَک موضع گرفتند. وقتی عجلان دروازه قلعه را گشود تا از آن خارج شود، با ابن‌سعود و همراهانش مواجه شد و اگرچه به سرعت بازگشت تا دروازه را ببندد، اما عبدالعزیز به او مجال نداد و با همراهانش وارد قلعه شد. در دالان قلعه جنگ خونینی درگرفت که به پیروزی ابن‌سعود منتهی شد و طی آن عجلان به قتل رسید تا مصمک به تصرف عبدالعزیز درآید.
در این نبرد کسی از دار و دسته عبدالعزیز کشته نشد، اما گفته شده که هشتاد نفر از محافظان قلعه که با رشادت و به سختی در برابر راهزنان سعودی مقاومت کرده بودند، همه کشته شدند. به این ترتیب شهر ریاض در دوازدهم ژانویه 1902 مـ به تصرف “عبدالعزیز بن عبدالرحمن” درآمد.
به موجب قانون صحرا، عبدالعزیز نیم قرن به زور شمشیر تمام قدرت‌ها و قبایل شبه جزیره عربستان را سرکوب کرد و برای تحکیم مبانی سلطنت خود از کشتار بیامان و جمعی مخالفان خود دریغ نکرد. پس از سقوط مَصْمَک و قتل عجلان و یارانش تمام اموال و اسلحه و اسبان و شتران ابن رشید به دست ابن سعود افتاد و او در ریاض سلطنتی را بنیان نهاد که تاکنون نود سال از آن میگذرد.
همه‌چیز درباره عبدالعزیز، بنیانگذار کشور عربستان سعودی
عبدالعزیز بن عبدالرحمان آل سعود، که به نام عبدالعزیز آل سعود نیز شناخته می‌شود، بنیانگذار کشور عربستان سعودی است. او در سال 1876 در نجران متولد شد و در اوایل قرن بیستم به فعالیت‌های سیاسی و نظامی خود پرداخت تا سرزمین‌های مختلف عربی را تحت فرمان خود درآورد.
عبدالعزیز در سال 1902 با یک حمله موفق به ریاض، شهر اصلی آل سعود، بازگشت و پایه‌گذار سلسله سعودی شد. او به تدریج مناطق مختلف شبه‌جزیره عربستان را به قلمرو خود افزود. با استفاده از حمایت‌های قبایل محلی و همچنین توافقات استراتژیک با قدرت‌های خارجی، عبدالعزیز موفق شد کنترل بر بسیاری از مناطق را به دست آورد.
در سال 1932، عبدالعزیز کشور جدیدی به نام “مملکت عربی سعودی” (که بعدها به “عربستان سعودی” تغییر نام یافت) را به عنوان یک دولت واحد تشکیل داد. این کشور ترکیبی از مناطق مختلفی از جمله نجد و حجاز بود که تحت سلطه او درآمده بود. او به عنوان نخستین پادشاه عربستان سعودی به سلطنت رسید و کشور جدید را به سمت مدرن‌سازی و توسعه هدایت کرد.
عبدالعزیز تا زمان وفاتش در سال 1953 سلطنت کرد و اقدامات او پایه‌گذار بنیان‌های سیاسی و اقتصادی عربستان سعودی شد.عبدالعزیز بن عبدالرحمان آل سعود، پس از تأسیس عربستان سعودی در سال 1932، تلاش‌های زیادی برای مدرن‌سازی کشور و توسعه زیرساخت‌های آن انجام داد. در دوران سلطنت او، عربستان سعودی به ویژه در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی تحولات عمده‌ای را تجربه کرد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات عبدالعزیز، توسعه منابع نفتی کشور بود. در سال 1938، کشف نفت در عربستان سعودی و آغاز استخراج آن، تحولی بزرگ در اقتصاد کشور ایجاد کرد. درآمد نفت به سرعت به منابع مالی مهمی تبدیل شد که به عبدالعزیز و دولت جدید این امکان را داد تا زیرساخت‌های کشور را بهبود بخشند، پروژه‌های عمرانی را آغاز کنند و به توسعه خدمات عمومی بپردازند.
عبدالعزیز همچنین به توسعه روابط دیپلماتیک با کشورهای خارجی توجه ویژه‌ای داشت و توانست روابط نزدیکی با قدرت‌های جهانی مانند بریتانیا و ایالات متحده برقرار کند. این روابط به تقویت موقعیت استراتژیک عربستان سعودی در منطقه و در سطح جهانی کمک کرد.
عبدالعزیز به عنوان یک رهبر با دیدگاه‌های اجتماعی و فرهنگی خاص خود نیز شناخته می‌شد. او تلاش کرد تا اصول اسلامی و سنت‌های عربی را در ساختار سیاسی و اجتماعی کشور پیاده کند و در عین حال، اقدامات مدرن‌سازی را در سطح بالایی پیگیری کند.
عبدالعزیز بن عبدالرحمان آل سعود در سال 1953 درگذشت و پس از او، پسرش سعود بن عبدالعزیز به سلطنت رسید. دستاوردهای او در تأسیس و بنیان‌گذاری عربستان سعودی، او را به یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ معاصر عربی و اسلامی تبدیل کرده است.
عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود
عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود، مؤسس المملکة العربیة السعودیة وأول ملوکها. وُلد فی عام 1876 فی نجران فی شبه الجزیرة العربیة. بدأ عبدالعزیز مسیرته السیاسیة والعسکریة منذ صغره، حیث قاد العدید من الحملات لاستعادة مدینة الریاض من قبضة آل رشید فی عام 1902، وکان ذلک بدایة بناء سلطته.
استمر عبدالعزیز فی توسیع أراضیه، وضم مناطق نجد والحجاز والأحساء والقطیف إلى مملکته. فی عام 1932، أعلن توحید هذه المناطق تحت اسم “المملکة العربیة السعودیة”، وأصبح ملکاً لها.
تحت قیادته، شهدت المملکة نهضة اقتصادیة کبیرة بفضل اکتشاف النفط فی عام 1938، مما ساهم فی تطویر البنیة التحتیة والخدمات العامة. کما عمل على تعزیز العلاقات الدبلوماسیة مع القوى العالمیة مثل بریطانیا والولایات المتحدة.
توفی عبدالعزیز فی عام 1953، وترک خلفه إرثاً کبیراً فی تشکیل وتطویر المملکة العربیة السعودیة، وأصبح مثالاً على القیادة الحکیمة والتطویر الوطنی.
در کافه کتاب بخوانید:
لورنس عربستان
چوپان دروغگو
رودین
عشق در میان کومه‌های یونجه
پرومتئوس در بند
گوسفند قربانی
