اور نام شهری باستانی در جنوب میانرودان بود، نزدیک دهانه دو رود دجله و فرات جایی که دو رود به هم پیوسته (اروند رود فعلی) و از آنجا به خلیج فارس میریزد.
این مکان یکی از مناطق باستانی پر ابهت در میانرودان و در شمار یکی از شهرهای تمدن سومر و اکد، به حساب میآید. سوالی که پیش میآید این است که این شهر باستانی چرا تا این اندازه در تاریخ جهان مورد توجه بوده که حتی پاپ نیز برای زیارت آن همهساله به اور میرود؟ در این مقاله به اینسوالات پاسخ خواهیم داد.
شهر باستانی اور
اور -که از آن چندینبار در کتابمقدس نیز بهعنوان زادگاه حضرت ابراهیم نامبرده شده است- پایتخت و در عینحال یکی از مهمترین شهرهای تمدن سومر در ربع اول هزارهسوم پیشازمیلاد و از زندهترین و پویاترین مراکز شهری در جنوب بینالنهرین در قرونِ ذکر شده میباشد.
دودمان نخست از فرمانروایان و پادشاهان اور ، پیرامون ۲۳۴۰ پیشازمیلاد با تازش سارگونبزرگ منقرض شد. از دودمان دوم فرمانروایان این شهر چیز چندانی در دست نیست.
باستانشناسان و مورخان اینگونه برآورد کردهاند که گویا در خلال سالهای ۲۰۳۰-۱۹۸۰ پیشازمیلاد، اور بزرگترین شهر زمان خود بوده و جمعیت آن نزدیک به شصت و پنج هزار نفر برآورد شده است.
تاریخ شهر اور
در جنوب بینالنهرین در دوره عبید گروهی در این سرزمین جاگیر شدند و نخستین تمدن روستایی را پایهریزی نمودند. ولیاما بنابر دلایلی که از نقاط مورد ابهام تاریخ است، اینها ناگهان منطقه را ترک کرده و به جایی دیگررفتند و این دهکده خالی از سکنه گردید.
برای این مهاجرت ناگهانی دلایل زیادی عنوان کردهاند از جمله آن که شاید خشکسالی و کمآبی دلیل مهاجرت ساکنان دهکدهای شده است که عمده درآمدشان از کشاورزی بوده است.
دلیل آن هرچه باشد، در حدود سال ۲۶۰۰ پیش از میلاد، این شهر دوباره آبادان شد و ویژه ننا خداوند ماه گشت. ساکنان جدید این دهکده، سومریها بودند.
موقعیت سوقالجیشی این شهر و وجود معابد گوناگون برای خدایان سومری باعث گردید تا رفته رفته بر اهمیت شهر، افزوده شود. به گونهای که به زودی تبدیل به یکی از مشهورترین شهرهای سومر گردید.
شاهان و فرمانروایان شهر اور
دودمان نخست اور با تازش سارگون بزرگ در حدود سال ۲۳۴۰ پیش از میلاد نابود شد. از دودمان دوم این شهر چیز چندانی در دست نیست. باری نکته جالب توجه آن است که هردو دودمان در میان مردمان ساکن در اور، در زمان زندگی و چه پس از مرگ خدا دانسته و پرستیده میشدند.
در حدود هزاره دوم پش از میلاد، اور به چنان جایگاهی دست یافت که ثروتمندترین و مرفهترین شهر جهان باستان قلمداد میگشت. با کمک منابع تاریخ و باستانشناسی میتوان جمعیت آن را در حدود 65 هزار نفر تخمین زد.
رفته رفته دودمان دیگری در این شهر حاکم شد که آن نیز توسط حکومت عیلام در حدود ۱۹۵۰ پیش از میلاد از میان رفت. چندی پس از آن بابلیها بدین شهر دست یافتند.
نبوکدنصر دوم پادشاه بابل در حدود ششصد سال قبل از میلاد مسیح، اقدام به بازسازی شهر اور کرد. واپسین شاه بابل نبونید که توسط کوروش بزرگ شکست خورد، اقدام به بازسازی زیگورات مشهور اور کرده بود. وی به بزرگترین دخترش مأموریت کاهنه بزرگ در اور داد. نبونید پرستشگاهها و معابد اور را چنان رونقی داد که در بابل مردم از او ناراضی شدند و این طور پنداشته شد که وی دین اجدادی بابل را رها کرده و به پرسستش خدایان اور روی آورده است.
با از میان رفتن بابل توسط کوروش و رشد شهرهای ایرانی در منطقه، شهر اور نیز اندک اندک از رونق افتاد.
بقایای زیگورات مشهور شهر باستانی اور