کمتر ایرانیِ اهلِ فرهنگی است که “زرتشت” را نشناسد. زرتشت بزرگترین مصلح ایرانباستان و اصلاحگر باورها و رسوم کهنِ قدیمی از بندِ خرافات بود. او در منطقهای موسوم به «راغه» -که شاید همان «راگا» یا «ری» باشد- زاده شد. پدرش “پوروشسپ” و مادرش “دوغدو” نام داشت. زرتشت هفتادوهفت سال عُمر کرد. عمده فعالیت او در شهر «بلخ» بود. جایی که “شاه گُشتاسپ” پادشاهِ منطقه و همسرش “ملکه آتوسا” از او حمایت کرده و او را در ترویجِ آموزههای فلسفی و اجتماعیاش، یاری دادند. امروزه از او کتابی موسوم به «گاتها» به یادگار مانده که در دل کتاب «اوستا» (کتاب دینی زرتشتیان) جای گرفته است.
زمانِ زندگانیِ زرتشت، به درستی مشخص نیست. منابع یونانی، تولدِ او را حدود ششهزارسال پیش از “افلاطون“، منابع زرتشتی سیصدسال پیش از یورش “اسکندر مقدونی“، و پژوهشهای زبانشناسان و مورّخانِ معاصر، زمان زندگانیِ او را حدود هزار سال پیش از میلاد، گمان بردهاند.
زادروز زرتشت به درستی مشخص نیست. منابع گوناگون به صورت پراکنده، روزهای گوناگونی را به عنوان زادروز او گمان بردهاند. اما از قرنها پیش، منابعِ سنتی و دینیِ زرتشتی -بهصورت قراردادی- روز شش فروردین را، زادروزِ زرتشت ثبت کرده و در این روز به جشن و شادی میپردازند. شش فروردین، زادروزِ «پدرِ فرهنگ و رسومِ ایران و ایرانی» فرخنده باد.
بهمن انصاری
۶ فروردین ۱۳۹۵
در کافه کتاب بخوانید:
جام جهان بین
زروان
اساطیر خاورمیانه
