کتاب کلیات دیوان خلیلی مشتمل بر قصائد، غزلیات، مثنویات، رباعیات و ترکیب‌بندهای شاعر پارسی‌گوی افغان، خلیل‌الله خلیلی است. این کتاب توسط محمدهاشم امیدوار هراتی گردآوری شده و در سال ۱۳۴۱ خورشیدی در افغانستان منتشر شده است.
معرفی کتاب کلیات دیوان خلیلی
در گستره‌ی ادب فارسی، نام‌هایی جاودانه‌اند که مرزهای جغرافیایی را درنوردیده‌اند و دل‌های بسیاری را به شوق آورده‌اند. یکی از این چهره‌های برجسته، استاد خلیل‌الله خلیلی است؛ شاعری فرهیخته، نویسنده‌ای متعهد، و اندیشمندی وطن‌دوست که در سده‌ی بیستم میلادی، پرچمدار شعر کلاسیک و عرفانی در افغانستان شد. این مقاله با هدف معرفی کامل خلیل‌الله خلیلی، به بررسی زندگی، آثار، اندیشه‌ها و جایگاه ادبی او در جهان فارسی‌زبان می‌پردازد.
زندگی‌نامه خلیل‌الله خلیلی
استاد خلیل‌الله خلیلی در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی (۱۹۰۷ میلادی) در باغ جهان‌آرای شهر کابل چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای اهل سیاست و ادب بزرگ شد. پدرش، میرزا محمد حسین‌خان مستوفی‌الممالک، وزیر مالیه شاه حبیب‌الله خان بود که پس از ترور شاه، به اتهام توطئه به دستور امان‌الله خان اعدام شد. مادرش نیز در همان ایام از دنیا رفت.
خلیلی در پی این وقایع تلخ، از دوران کودکی دچار سختی‌های فراوان شد. تحصیل رسمی برای او ممکن نبود، اما با علاقه‌ای بی‌پایان، به صورت خودخوان علوم دینی، ادبیات، تاریخ و فلسفه را فرا گرفت. او به سرعت در حوزه‌ی شعر و ادب فارسی شکوفا شد و در جوانی به عنوان یک معلم، نویسنده و شاعر شناخته شد.
فعالیت‌های رسمی و فرهنگی
در دهه ۱۹۴۰ میلادی، خلیلی به کابل بازگشت و به فعالیت‌های دولتی پرداخت. از جمله مسئولیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان
- سفیر افغانستان در کشورهای عراق و عربستان سعودی
- عضویت در نهادهای ادبی و فرهنگی
پس از کودتای کمونیستی سال ۱۹۷۸ میلادی در افغانستان، خلیلی به دلیل اعتقادات مذهبی و سیاسی‌اش مجبور به ترک وطن شد. او مدتی را در ایران، سپس در آلمان و ایالات‌متحده گذراند و در نهایت در اسلام‌آباد پاکستان اقامت یافت.
سبک شعری و مضامین آثار
خلیل‌الله خلیلی را باید یکی از آخرین شاعران سنت‌گرای فارسی دانست که در قالب‌های کلاسیکی چون غزل، قصیده، مثنوی و رباعی شعر می‌سرود. زبان او فخیم، موزون و متعهد به ارزش‌های ادبیات فارسی بود.
اشعار خلیلی دارای گستره‌ی وسیعی از موضوعات بودند:
- میهن‌دوستی: وصف غربت، فراق از وطن، و عشق به افغانستان.
- عرفان و اخلاق: بازتاب آموزه‌های دینی و معرفت نفس.
- اجتماعی و سیاسی: انتقاد از ظلم، جنگ و استبداد.
- عاشقانه و احساسی: بیان دردها و رنج‌های فردی با زبانی لطیف و شاعرانه.
خلیل‌الله خلیلی بیش از ۶۰ عنوان کتاب منتشر کرده که شامل دیوان شعر، مقاله‌های ادبی، کتاب‌های تاریخی و فلسفی است.
او را شاعر ملی افغانستان می‌دانند؛ لقبی که در پی دهه‌ها خدمت به زبان و فرهنگ فارسی و دفاع از هویت ملی افغانستان به او اعطا شد. شعر او، زبان رنج، آرمان و زیبایی ملت افغانستان بود.
در حالی که خلیلی به قالب‌های سنتی وفادار ماند، اما از نظر محتوا و اندیشه، مدرن می‌اندیشید. او دردهای روزگار خود را با زبانی فاخر بیان می‌کرد و توانست پلی بین سنت کهن و دنیای مدرن بسازد.
درگذشت و میراث فرهنگی
استاد خلیلی در سال ۱۳۶۶ خورشیدی (۱۹۸۷ میلادی) در اسلام‌آباد پاکستان درگذشت. او را در همان‌جا به خاک سپردند. اما در سال‌های بعد، پیکرش با احترام فراوان به کابل منتقل و در محوطه‌ی دانشگاه کابل دفن شد. یاد او امروز نیز در دل میلیون‌ها فارسی‌زبان زنده است. اشعارش در مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها خوانده می‌شوند و نام او در کنار بزرگانی چون بیدل، سنایی، سعدی و مولانا می‌درخشد.
آثار خلیلی موضوع پایان‌نامه‌های بسیاری در دانشگاه‌های افغانستان، ایران و تاجیکستان بوده است. همچنین مقالات و کنفرانس‌های متعددی در زمینه‌ی تحلیل شعر او برگزار شده‌اند. اخیراً تلاش‌هایی برای دیجیتالی‌سازی آثار او نیز آغاز شده است.
استاد خلیل‌الله خلیلی تنها یک شاعر نبود؛ او وجدان بیدار ملت افغانستان، نماینده فرهنگ فارسی و مروج اندیشه‌های والای انسانی بود. شناخت زندگی، آثار و افکار او، نه‌تنها ما را با گذشته فرهنگی‌مان پیوند می‌دهد، بلکه چراغ راهی برای آینده می‌شود. اگر علاقه‌مند به ادبیات فارسی هستید، مطالعه‌ی اشعار خلیلی را از دست ندهید؛ چرا که در میان واژه‌های او، صدای تاریخ، درد ملت و روشنایی امید موج می‌زند..
دانلود چند کتاب گوناگون:
یا جام باده یا قصه کوتاه
خوش‌نویسی و نگارگری ایرانی
ده داستان فارسی و انگلیسی
بقا در رکود تورمی
حکیم فارابی
دانلود کتاب کلیات دیوان خلیلی (PDF)
دانلود کتاب PDF کلیات دیوان خلیلی را به همه علاقمندان و دوست‌داران مطالعه کتاب‌های شعر پیشنهاد می‌کنیم. این کتاب یک نسخه نایاب است که در سال ۱۳۴۱ خورشیدی در افغانستان به چاپ رسیده.
شناسنامه کتاب
نام کتاب: کلیات دیوان خلیلی
شاعر: خلیل‌الله خلیلی
گردآورنده: محمدهاشم امیدوار هراتی
سال چاپ: ۱۳۴۱ خورشیدی
فرمت کتاب: PDF
زبان کتاب: پارسی و انگلیسی
حجم فایل کتاب: کم‌تر از ۷ مگابایت
صفحات: ۳۴۱ برگ الکترونیکی
Introduction to this book in English: Khalilullah Khalili was one of Afghanistan’s most prominent modern poets, renowned for his mastery of classical Persian poetry. Born in 1907 in Kabul, he lived through significant political upheavals, which deeply influenced his poetry. His works blend themes of patriotism, mysticism, exile, and resistance, reflecting the struggles of the Afghan people. Khalili authored over 60 books, including celebrated works such as Tears and Blood and The Hero of Khorasan. As Afghanistan’s national poet, his eloquent and poignant verses continue to inspire generations across the Persian-speaking world.
.
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید.
پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
(قبلا عضو شده‌اید؟ وارد شوید)
