در سال 1864 میلادی در تکاپوی حفر کانال سوئز، یکی از کارمندان فرانسوی شرکت حفرکننده، لوحی را یافت که بخشی از تاریخ ایران و مصر را رمز گشایی کرد. بت کندوکاو بیشتر،سه لوح چند زبانه در این منطقه پیدا شد که همگی بیانگر ساخت کانالی در آنجا در زمان داریوش بزرگ هخامنشی است.
وارون بر کانال فعلی که راه آبی میان اروپا و آسیاست، کانال قدیم رود نیل را به دریای سرخ ارتباط می‌داده.
سه لوح یاد شده بر اساس مکانشان نام‌گذاری شده اند:
– لوح تل‌المسخوته،
– لوح کابرت،
– لوح سوئز
از میان این لوح‌ها، لوح تل‌المسخوته که از گرانیت و به ابعاد 3.15 متر در 2.10 متر ساخته شده، کمترین آسیب را دیده است. این لوح بر بالای تپه‌های تل‌المسخوته در فاصله 350 متری از کانال قرار داشته. لوح کابرت نیز در فرم آسیب ندیده دارای همین ابعاد بوده و در روی تپه‌ای در فاصله 3 کیلومتری جنوب کابرت و لوح سوئز در 6 کیلومتری شمال سوئز نصب بوده. متن این لوح‌ها در یک روی لوح به خط هیروگلیف و در روی دیگر به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی نگاشته شده است.
البته متنی که به هیروگلیف نوشته شده، ترجمه متن سه زبانه نیست. متن هیروگلیف در خطوطی افقی و از راست به چپ نگاشته شده. در میان سه لوح، متن پارسی در لوح تل‌المسخوته سال‌متر از متن دیگر لوح‌هاست. این متن دارای چهار بخش است. در بخش 1 و 3، داریوش جایگاه فرمانروایی و دودمان خود را ذکر می کند. در بخش 2 از خداوند یاد میکند که زمین، آسمان و مردم را آفرید و شادی را برای مردم آفرید و به داریوش فرمانروایی بخشید که دارای مردمان نیک و اسب‌های نیک است. بخش 4 شرح دستوری است که برای ساخت کانال داده شده است و در آن می‌خوانیم:
«این کانال رودی را که نیل نام دارد و در مصر جاری است به دریایی که به سمت پارسه می‌رود، وصل میکند. اکنون این کانال ساخته شده و کشتی‌ها می توانند از مصر به پارسه بروند.»
بر اساس متن هیروگلیف، طول کانال کنده شده معادل 84 کیلومتر بوده و زمانی یک دسته کشتی نیز از مصر روانه ایران شده‌اند. در متن هیروگلیف همچنان نام بخشهای تحت زمامداری ایران ذکر شده است که بسیار شبیه لیست یاد شده در نقش رستم است و در قیاس با آنچه در بیستون آمده، نام سه بخش اضافه شده است: هند(Hindush)، لیبی (Put) و نوبیا (Kush).
