جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران با نام رسمی «۲۵۰۰مین سال تاسیس شاهنشاهی ایران به‌دست کوروش‌بزرگ» نام مجموعه جشن‌هایی است که به مناسبت دوهزار و پانصد سال تاریخ مدون شاهنشاهی ایران و در زمان سلطنت محمدرضا‌شاه‌پهلوی از تاریخ ۱۲ تا ۱۶ اکتبر ۱۹۷۱ (برابر با ۲۰ تا ۲۴ مهر ۱۳۵۰) در تخت‌جمشید برگزار شد.
در این جشن‌ها، سران حکومتی و پادشاهان ۶۹ کشور جهان شرکت کردند و تمدن و تاریخ کهن ایران را ارج نهادند. پیشنهاد برگزاری جشن‌ها اولین بار توسط شجاع‌الدین‌شفا مطرح گردید.
ده میلیون بیننده، این مراسم را از تلویزیون تماشا کردند. پس از پایان پیام شاه، ۱۰۱ تیر توپ در آسمان پاسارگاد شلیک شد.
هزینه برگزاری جشن‌ها و ساخت تاسیسات جانبی و بناها معادل حدود ۱۲۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون تومان از سوی منابع مختلف ذکر شده‌است.
البته رقم هزینه شده برای این مراسم به گفته عبدالرضا انصاری که مسوول مستقیم برگزاری جشن بود نزدیک به دویست میلیون تومان بود که ۶۰ میلیون آن از محل کمک بخش خصوصی، ۵۰ میلیون از محل کمک دولتی و بقیه از محل ذخیره دفتر برگزاری جشن‌های شاهنشاهی ایران تامین شد.
این در حالی‌ست که ژان لوروریه هزینه جشن‌ها و پروژه‌های عمرانی مرتبط را پانصد میلیون دلار و ویلیام شوکراس، سیصد میلیون دلار براورد می‌کند.
البته این هزینه شامل ساختن بنای یادبود شهیاد (برج‌آزادی کنونی) در تهران، توسعه زیرساخت مخابراتی شهرستان اسدآباد همدان، توسعه فرودگاه شیراز و ساخت و تجهیز هتل‌های تهران و شیراز و راه سازی نیز بود. در پایان این جشن‌ها دوازده میلیون تومان در صندوق کمیته برگزاری جشن‌ها باقی‌ماند که به تکمیل مسجد اعظم آیت‌الله بروجردی در قم اختصاص یافت.
جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، یکی از بزرگترین و پرهزینه‌ترین مراسم‌های تاریخ معاصر بود که در سال ۱۳۵۰ خورشیدی (۱۹۷۱ میلادی) به مناسبت گرامی‌داشت دو هزار و پانصد سال تاریخ شاهنشاهی ایران توسط محمدرضا شاه پهلوی در تخت جمشید برگزار شد. این جشن‌ها با هدف بزرگداشت تاریخ و فرهنگ ایران و تقویت وجهه بین‌المللی ایران در سطح جهانی ترتیب داده شد.
زمینه و اهداف جشن‌های 2500 ساله
محمدرضا شاه پهلوی در تلاش بود تا ایران را به عنوان یک کشور باستانی و متمدن به دنیا معرفی کند و همچنین از این فرصت برای تقویت ملی‌گرایی و ایجاد همبستگی در داخل کشور بهره ببرد. این جشن‌ها همچنین فرصتی برای نشان دادن قدرت و ثروت ایران در دوران پهلوی بود. علاوه بر این، شاه می‌خواست با برگزاری این جشن‌ها، اهمیت و نقش ایران در تاریخ جهان را به جهانیان نشان دهد.
مکان برگزاری
مراسم اصلی در تخت جمشید، پایتخت باستانی هخامنشیان، برگزار شد. تخت جمشید، به عنوان یکی از نمادهای بزرگ تاریخ ایران باستان، مکانی مناسب برای برگزاری این جشن‌ها بود. علاوه بر تخت جمشید، برخی از برنامه‌ها در تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران نیز برگزار شد.
میهمانان و برنامه‌ها
بیش از ۶۰ رئیس دولت، پادشاه، و سران کشورها به این جشن‌ها دعوت شدند که شامل برخی از معروف‌ترین چهره‌های سیاسی و سلطنتی جهان در آن زمان بود. مراسم با اجرای موسیقی، رژه نظامی، و نمایش‌های مختلف همراه بود. از جمله برنامه‌های مهم این جشن‌ها، نمایش‌های تاریخی، سخنرانی‌ها و ضیافت‌های بزرگ بود.
انتقادات
اگرچه جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی با شکوه و عظمت برگزار شد، اما انتقاداتی نیز به آن وارد شد. بسیاری از منتقدان، هزینه بسیار بالای این جشن‌ها را که تخمین زده می‌شود به میلیون‌ها دلار رسیده باشد، در شرایطی که کشور با مشکلات اقتصادی مواجه بود، غیرضروری و هدررفت منابع می‌دانستند. همچنین، برخی این جشن‌ها را نمادی از خودبزرگ‌بینی و تلاش برای تحکیم حکومت پهلوی دانستند.
پیامدها
جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی به‌عنوان یکی از نمادهای خودنمایی و تجمل‌گرایی دوران پهلوی شناخته می‌شود. این مراسم با وجود شکوه و عظمت خود، نتوانست منجر به تقویت حکومت پهلوی شود و برخی معتقدند که این جشن‌ها، به‌طور غیرمستقیم نارضایتی عمومی را افزایش داد. در نهایت، این نارضایتی‌ها یکی از عواملی بود که به انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ منجر شد.
جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، به عنوان یکی از بزرگترین و پرهزینه‌ترین مراسم‌های دوران پهلوی، همچنان به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران شناخته می‌شود. این جشن‌ها نه تنها به نمایش قدرت و تاریخ ایران پرداختند، بلکه به‌عنوان یکی از عوامل برجسته‌ای که منجر به تغییرات عمیق سیاسی در کشور شد، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
دانلود کتاب جشن‌های 2500 ساله (PDF)
در کافه کتاب بخوانید:
الکساندر گراهام بل
قوم مایا
زیگورات چغازنبیل
تن تن در استانبول
کودتای 1299
تاریخ حرم کاظمین
تاریخ قم
فضل ابن شاذان نیشابوری
