مرزهای ایران زمین در طول تاریخ دور و دراز خویش، بارها دچار دگرگونی گشته است. کشور کهنسال ایران روزگاری نه چندان دور، بسیار بسیار بسیار بزرگ‌تر از مرزهای کنونی آن بود.
بدون شک و تردیدی، هر ایرانی عاشق وطن به دنبال این است که بداند وسطعت کشور آبا و اجدادی‌اش در چه دوره‌ای و چه زمانی به بزرگترین حد خود رسیده و قدرتمندتر از همیشه بود.
با بررسی تاریخ ایران، امروز می‌خواهیم به این مهم پاسخ دهیم. با کافه کتاب همراه باشید.
قلمرو ایران در طول تاریخ
ایران زمین جغرافیای فرهنگی بسیار وسیعی دارد. قلمرو ایران ما در طول تاریخ بسیار عریض و طویل بوده است. به گونه‌ای که از شرق تا مرز هند و چین، از غرب تا انتهای آسیا و بخشهایی از آروپا و آفریقا، از شمال تا منتهی علیه شمال دریای کاسپین و از پایین تا خلیج فارس و دریای مکران و سرزمین عمان مرزهای ایران زمین در اوج قدرت خود را شامل می‌شدند.
هرچند که در جریان بالا و پایین‌های روزگار و فراز و نشیب‌های بسیار، این مرزها بارها دچار تغییر گردید اما فرهگ ایرانی در تمام این سرزمین‌ها حفظ شد. برای نمونه نوروز را بنگرید که چگونه در تمام جغرافیای نامبرده جشن گرفته می‌شود
در ادامه به قلمرو ایران در طول تاریخ باستان و سپس اسلامی اشاره خواهیم کرد و سپس به شما خواهیم گفت که بیشترین وسعت ایران در زمان کدام پادشاه بود.
ایران باستان
شکوه‌مندترین بخش از تاریخ ایران، در دوران باستان آن رقم خورد. ما در ایران باستان 4 حکوت ایرانی و یک حکومت غیر ایرانی داشتیم. حکومت‌های ایرانی به ترتیب زمانی از قرار زیر بودند:
و تنها حکومت غیرایرانی نیز در این میان، حکومت سلوکیان بود که در حدفاصل هخامنشیان و اشکانیان مدتی بر ایران‌زمین حکمرانی و فرمانروایی نمودند.
در این میان عیلامی بر بخش‌های غربی و جنوب‌غربی ایران‌زمین حاکم بودند. مادها در حدفاصل سرزمین‌های امروزی افغانستان، ایران، عراق و بخش‌های شریقی ترکیه حکومت کردند. هخامنشیان از هند تا مصر را در اختیار داشتند. مرزهای اشکانیان کمی کوچکتر و ساسانیان نیز در اوج قدرت به همین اندازه بر سرزمین‌های مختلف پادشاهی کردند.
ایران اسلامی
تاریخ ایران بعد از اسلام دچار فراز و فرودهای بسیاری بود. برخی از حکومت‌های ایرانی بر گوشه‌هایی از ایران حکمرانی کردند و برخی دیگر بر تمام فلات ایران. در این میان بزرگترین و مقتدرترین حکومت را نادرشاه افشار برپاساخت.
هرچند که در دوران پادشاهی صفویه نیز مرزهای ایران بسیار گسترده بود و همچنین آغامحمدخان قاجار هم گستره مرزهای تحت حکومت خویش را به مرزهای دوره ساسانی نزدیک کرد.
بزرگترین نقشه ایران در طول تاریخ
باری همانگونه که گفته شد بزرگترین نقشه ایران مربوط ه دوران هخامنشیان است. در این زمان تمام سرزمین‌های آسیای غربی از غرب چین تا آسیای صغیر تحت سیطره هخامنشیان بود. از آن گذشته بخشهایی از آفریقا و اروپا نیز برای نخستین بار به زیر پرچم ایران درآمدند.
اما در همین دوران هخامنشیان، بیشترین وسعت ایران در زمان کدام پادشاه بود؟
وسعت پادشاهی ایران در زمان داریوش بزرگ
بزرگترین نقشه ایران و بیشترین وسعت سرزمین ایران در زمان حکومت و پادشاهی شاهنشاه بزرگ ایران زرمین داریوش کبیر رقم خورد. در زیر می‌توانید نقشه ایران در زمان حکومت وی را ببینید:
همانگونه که میبینید این امپراطوری عظیم و تکرارنشدنی، اوج وسعت و قدرت ایران در طول تاریخ بود. سرزمین‌ّای تحت سیطره داریوش امروز به بیشتر از 30 کشور آسیایی و اروپایی و آفریقایی تقسیم شده‌اند.
ایالت‌های ایران در دوران شاهنشاهی داریوش بزرگ
هخامنشیان ۲۲۰ سال (از ۵۵۰ پیش از میلاد تا ۳۳۰ پیش از میلاد) بر بخش بزرگی از جهان شناخته شده آن روز از رود سند تا دانوب در اروپا و از آسیای میانه تا شمال شرقی آفریقا فرمان راندند.
فهرستی از ایالت‌های ایرانی در زمان پادشاهی داریوش که در کتیبه بیستون آمده است از قرار زیر می‌باشد:
پارس، خوزستان، بابل، آشور، سرزمین‌های اعراب، مصر، کرانه‌های مدیترانه، اسپارت، سواحل یونان، استانبول، ماد، پارت، ارمنستان، کاپادوکیه، هرات، سیستان، خوارزم، سغد، بلخ، سرزمین‌های سکاها، سرزمین‌های غرب هند، بلوچستان، لیبی، حبشه و…
